Mózg dawniej nie był uznawany za ważny organ. W rytuałach pogrzebowych starożytni Egipcjanie wyjmowali go przez nos umarłego, a potem wypełniali czaszkę tkaniną. Wierzyli, że świadomość przebywa w sercu, podobnie jak Arystoteles i inni średniowieczni myśliciele. Pierwszym uczonym, który zasugerował, że mózg jest miejscem, gdzie znajduje się umysł, był Thomas Willis – ojciec neurologii.
Mózg jak komputer?
Jeszcze w latach osiemdziesiątych XX wieku ludzki mózg był uważany za rodzaj komputera biologicznego, który, jak ujął to pewien naukowiec: „wydziela myśli tak, jak nerki wydzielają mocz”. Teraz wiemy, że mózg jest znacznie bardziej plastyczny i płynnie zorganizowany niż wynikałoby z analogii do sprzętu komputerowego, a każda dostrzeżona rzecz i działanie go odmieniają.
Nie istnieją żadne znane, określone granice efektywności pracy mózgu. Doskonały dowód potwierdzający tę tezę stanowią tak zwani sawanci — osoby z zaburzeniami rozwoju posiadające genialne umiejętności. Często jest to niezwykła pamięć, umiejętność błyskawicznego przyswajania wiedzy z określonej dziedziny, talent muzyczny czy oszałamiające umiejętności przeliczania w pamięci skomplikowanych działań matematycznych. Nie wiadomo jeszcze, jak głęboko sięgają te możliwości.
DHA dla mózgu
Głównym składnikiem centralnego układu nerwowego jest kwas DHA. To najważniejszy budulec kory mózgowej – DHA stanowi 60 proc. jej struktury. U osób dorosłych niedobór kwasu DHA może powodować chorobę Alzheimera, ADHD i depresję, a także zaniżać poziom serotoniny w mózgu.
Kwas DHA jest niezwykle ważny dla mózgu seniorów. Jego prawidłowe stężenie we krwi osób starszych zwiększa efektywność mechanizmów antyoksydacyjnych, wpływając korzystnie na układ sercowo-naczyniowy i opóźniając postęp chorób otępiennych.
Badania wykazują, że odpowiednia obecność DHA we krwi, spowalnia o 60% skracanie się telomerów, co w efekcie przyczynia się do opóźnienia procesów starzenia. Z kolei naukowcy z Uniwersytetu Kalifornia w Los Angeles dowiedli, że osoby w średnim wieku oraz starsze, które regularnie spożywają żywność bogatą w kwasy tłuszczowe EPA i DHA, mają wolniejszy proces powstawania ubytków myślowych, prowadzący do demencji.
DHA pomaga ocalić ciążę
DHA to również bardzo istotny składnik dla mózgu ciężarnych kobiet oraz noworodków i dzieci. Odpowiedni poziom DHA ma bardzo pozytywny wpływ na zdrowie matek. Co więcej, dieta bogata w kwasy omega-3 (w tym DHA) oddziałuje korzystnie na stan kobiet w ciąży wysokiego ryzyka. Podawanie badanym oleju z ryb spowodowało zmniejszenie ryzyka przedwczesnego porodu. Odnotowano również wyższą wagę urodzeniową dzieci kobiet, których dieta była uzupełniona w te kwasy.
Poziom DHA w organizmie płodu ma także wpływ m.in. na iloraz inteligencji dziecka w wieku późniejszym. Poprawia on jakość nauki, koncentracji oraz snu, a także działa korzystnie na efektywność nauki czytania wśród najmłodszych uczniów, czego dowiedli naukowcy z Uniwersytetu Oksfordzkiego. Pozytywny wpływ dotyczy również dzieci z dysleksją.
Zdrowy mózg, zdrowy organizm
Gdzie znaleźć ten jakże cenny dla mózgu składnik, jakim jest kwas DHA? Jego doskonałym źródłem są przede wszystkim algi morskie. W naszym klimacie nie mamy do nich dostępu na co dzień, ale możemy ratować się rybami, które spożywają algi i tłuszcze z kwasem DHA.
A co możemy zrobić, by nasz mózg służył nam jak najdłużej? Najogólniej mówiąc, chodzi o to, by żyć zdrowo.
– Trzeba więc przestrzegać pewnych zasad dotyczących odżywiania się, być aktywnym fizycznie i ćwiczyć mózg. Ważne jest czytanie, rozwiązywanie krzyżówek, nauka języków, czy słuchanie muzyki. Trzeba jednak pamiętać, by stymulować mózg różnymi bodźcami. Poza specjalistycznymi mnemotechnikami, każda aktywność umysłowa sprzyja poprawie pamięci. Mimo że mózg kryje wciąż mnóstwo tajemnic, właściwe dbanie o jego dobrą kondycję zwiększa nasze szanse na dłuższe i zdrowe życie – tłumaczy Tomasz Wachowiak, właściciel Szkoły Pamięci SPW oraz specjalista z zakresu technik mnemonicznych.
Przede wszystkim nie pozwalajmy naszemu mózgowi na bezczynność – aktywni po prostu żyją dłużej! Przykładowo książki to pewnik dobrej „diety” dla mózgu. Poza tym suplementacja DHA, sport i… zwykła drzemka.
