Migrena – jak skutecznie z nią walczyć?

Na migrenę cierpi około 20% populacji. Jest to ból tak silny, że osoby które nigdy go nie doświadczyły, nie potrafią go sobie wyobrazić. Porównują go do takiego, jaki miewają sami. Migrenowcy to nie hipochondrycy, którzy dramatyzują, a migrena to nie zwykły ból głowy. Jak sobie z nią poradzić?

migrena
Migrena – jak skutecznie z nią walczyć?

Migrena może pojawić się w dowolnym momencie życia i dopada różne typy osób. Nastolatków, osoby starsze, sportowców i pracowników biurowych. Niestety nie powstała jednoznaczna diagnoza, co powoduje migrenę – z tego powodu nie stworzono jeszcze jednej, stuprocentowo skutecznej metody leczenia. Istnieją jednak różne sposoby na złagodzenie bólu, które odpowiednio dobrane, działają kojąco na wielu migrenowców.

Migrena – jak ją rozpoznać?

Ból zaczyna się zazwyczaj od jednej strony i trwa od kilku do kilkudziesięciu godzin. Może być nieprzerwany, ale także impulsywny. Dodatkowo często towarzyszą mu takie objawy, jak światłowstręt (fotofobia), nadwrażliwość na zapachy (osmofobia) i dźwięki (fonofobia), aura (pulsujące, zamazane plamy przed oczami), nudności oraz szum w uszach.

Podstawowym objawem choroby jest ból pojawiający się w postaci napadu i trwający od kilku do kilkudziesięciu godzin. Zdarza się, że po ustąpieniu jednego napadu bólu pojawia się następny, a czasami przerwa może trwać kilka dni do nawet kilka tygodni. Może ona spontanicznie przeistoczyć się w formę przewlekłą (chronic migraine – CM) . Migrena uznawana jest za przewlekłą, gdy częstotliwość napadów w ciągu miesiąca przekracza 15 dni i trwa co najmniej 3 miesiące. W typowych przypadkach ból umiejscowiony jest jednostronnie za gałką oczną, w czole i skroni, ale bywa on również obustronny lub naprzemienny.

Czy można jej zapobiegać?

Nie da się całkowicie zapobiec migrenom, ale można zmniejszyć częstotliwość ich występowania. Najlepiej zastosować dietę eliminacyjną – wykluczając po kolei produkty, które nasilają i potęgują objawy. Warto zmniejszyć ilość lub całkowicie wyeliminować następujące produkty:

  • kawę (a dokładniej kofeinę),
  • tyraminę (związek znajdujący się w produktach takich jak sery pleśniowe i dojrzewające, salami, ale także w bananach i czekoladzie),
  • papierosy,
  • alkohol,
  • cytrusy (poza cytryną)

Źle dobrana dieta to jedynie wierzchołek góry lodowej wśród czynników sprzyjających migrenie. Dużo większe znaczenie ma jakość snu. Bóle mogą się nasilać, gdy przez długi czas nie dosypiamy lub śpimy zbyt długo.

W dzisiejszych czasach trudno wymienić osoby, które nie żyją w stresie. Warto jednak pamiętać, aby zadbać o odpowiednią dawkę relaksu i niwelowanie stresu, zwłaszcza w przypadku osób cierpiących na bóle migrenowe. Stres powoduje napięcie, które jest jednym ze źródeł migreny.

Wahania ciśnienia atmosferycznego, zmienna pogoda i upały mają ogromny wpływ na migreny. Niestety nie mamy na nie żadnego wpływu, a znajomość prognozy pogody jedynie przypomina nam o potencjalnie zbliżających się migrenach.

Istotny wpływ na występowanie migren ma także skład i ilość zażywanych leków. Zdarza się, że migreny pojawiają się dopiero od czasu rozpoczęcia kuracji. W tym przypadku można oczywiście spróbować zmienić leki na ich odpowiedniki. Niestety specyfika niektórych typów leków, takich jak pigułki antykoncepcyjne, leki obniżające ciśnienie oraz środki przeciwzapalne, jest bezpośrednio powiązana z negatywnym wpływem na migrenowców.

Niekonwencjonalne metody leczenia

Alternatywne metody leczenia stały się być może ostatnią deską ratunku. Ziołolecznictwo i homeopatia odstraszają, jednak osoby cierpiące na migrenę chwytają się wszelkich sposobów, aby pozbyć się bólu. Badania wykazują, że złocień maruna, który używany był już przez greckich lekarzy antycznych ma właściwości hamujące skurcz mięśni naczyń krwionośnych poprzez blokowanie otwarcia kanałów potasowych, dzięki czemu ogranicza ilość występowania napadów.

Podobno założenie aparatu ortodontycznego ma wpływ na częstotliwość występowania migren. Źle ustawione stawy skroniowo-żuchwowe może być przyczyną bólu głowy. Rozwiązaniem może być aparat ortodontyczny, który nie tylko prostuje zęby, ale także dba o dobre ustawienie żuchwy.

Leczenie migreny botoksem

Jest to stosunkowo nowy sposób, który cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Prosty zabieg wstrzyknięcia toksyny botulinowej w okolice największego natężenia bólu może zmniejszyć lub nawet całkowicie zapobiec nawrotom migren. O zabiegu opowiedział nasz ekspert, dr Bartosz Pawlikowski.

Kto może poddać się zabiegowi? Czy są przeciwwskazania?

Zabiegowi może poddać się każda dorosła osoba ze stwierdzoną migreną. Oczywiście znaczenie ma jej pochodzenie. Migrena może mieć charakter pourazowy, związek z zaburzeniami hormonalnymi lub uciskiem na tętnicę kręgową, nadmiernym napięciem mięśni spowodowanym czynnikami stresogennymi, zaburzeniami krążenia.

Przeciwwskazania są typowe dla zabiegu z użyciem toksyny botulinowej:

  • nadwrażliwość na kompleks neurotoksyny Clostridium botulinum typu A,
  • uczulenie na toksynę lub jej kompleks białkowy (z wyłączeniem Boccuture),
  • infekcja w miejscu, w którym ma być podany preparat,
  • ciąża i okres karmienia piersią,
  • czynny proces nowotworowy,
  • niektóre choroby neurologiczne, a zwłaszcza te z zaburzeniami przewodnictwa nerwowo-mięśniowego np. miastnia gravis,
  • niektóre schorzenia autoimmunologiczne,
  • nierealne oczekiwania pacjenta,
  • nadmiar skóry na powiekach i czole,

Przeciwwskazania względne:

  • choroby immunologiczne (reumatoidalne zapalenie stawów, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, łuszczycowe zapalenie stawów, choroba Cohna, choroba Grave-Basedowa, zesztywniające zapalenie stawów, etc.

Czynniki wyzwalające migrenę:

  • spożywanie takich pokarmów jak: czekolada, nabiał, alkohol, przyprawy, owoce, tłuste potrawy i inne
  • leki m. in.: nitrogliceryna i jej pochodne, histamina, estrogeny,
  • związki o silnym działaniu naczynioaktywnym, jak: serotonina, histamina, glutaminian sodu,
  • stres i odprężenie po stresie,
  • zmiany hormonalne w trakcie: miesiączki, jajeczkowania, przyjmowania leków hormonalnych,
  • post,
  • niedobór snu lub zbyt długi sen,
  • zmęczenie i wysiłek fizyczny,
  • gwałtowne zmiany pogody,
  • pobyt na dużych wysokościach,
  • jasne światło.

Lekarz będzie wstrzykiwał bardzo małe ilości toksyny botulinowej typu A w mięśnie w okolicach szyi oraz głowy. Każda sesja będzie się składać z 31 wstrzyknięć i będzie trwać około 15 minut. Jeśli bóle głowy są wyjątkowo silne w konkretnym obszarze głowy, lekarz może podać kilka (do 8) wstrzyknięć więcej w obszar(-y), w którym(-ch) pacjent odczuwa największy ból. Zaleca się powtarzanie leczenia co 12 tygodni. Podobnie jak w przypadku każdego wstrzyknięcia, podczas sesji możliwe jest odczuwanie pewnego dyskomfortu, jednak nie powinien on trwać zbyt długo.

Jak ocenić natężenie bólu i w jaki sposób dobierana jest dawka toksyny?

Do oceny natężenia migreny służy skala oceny niepełnosprawności wywołanej migreną (The Migraine Disability Assessment Scale – MIDAS). Dawka podawanej toksyny jest ustalona, w wyjątkowo dokuczliwych bólach lekarz może zdecydować o podaniu toksyny w większą liczbę punktów niż mówi protokół (grafika).

Aktualnie obowiązuje protokół leczenia PREEMPT, który powstał na bazie ponad 10-letnich doświadczeń i obserwacji chorych, efektów terapeutycznych i możliwych objawów ubocznych wynikających z lokalizacji miejsc iniekcji. Dzięki temu stworzono ujednolicony schemat wykonywania iniekcji, który jednak należy rozpatrywać w odniesieniu do indywidualnej anatomii mięśni twarzy, głowy i szyi pacjenta. Protokół obejmuje 31 koniecznych iniekcji (w stałych miejscach i w stałej dawce, łącznie 155U „fixed-site, fixed-dose”) oraz 8 dodatkowych, opcjonalnych dawek dodatkowych (łącznie 40U, w miejsca największego bólu i tkliwości – „follow-the pain”).

Jakie są efekty zabiegu? Jak długo się utrzymują?

Efekty utrzymują się od 3 do 8 miesięcy. Pacjent odczuwa ulgę w postaci zmniejszenia się nasilenia bólu oraz częstotliwości jego występowania do całkowitego ustąpienia bólu włącznie.

Czy istnieje ryzyko wystąpienia efektów ubocznych?

W przypadku podania leku według protokołu PREEMPT nie ma objawów ubocznych.

Czy wielu pacjentów zdecydowało się na taki zabieg? Czy są zadowoleni?

W mojej klinice wykonałem kilkaset zabiegów leczenia migreny toksyną botulinową, pacjenci zawsze są zadowoleni bo toksyna w najgorszym razie zmniejsza nasilenie i częstotliwość bólu, prawie wszyscy pacjenci obserwują jednak u siebie całkowite ustąpienie bólu.

Jaki jest stosunek procentowy pacjentów zadowolonych z zabiegu do tych, którym nie przyniósł żadnych efektów?

Odsetek nieudanych zabiegów stanowi promil wszystkich wykonanych.

Czy klinika oferuje również inne zabiegi mające pomóc osobom cierpiącym na migrenę?

Polecamy masaże manualne z uciskiem punktów spustowych. Toksyna jest jednak najskuteczniejszą terapią rekomendowaną w tym przypadku.

Chcesz wiedzieć, jak wygląda zabieg? Specjalnie dla ciebie odwiedziliśmy z kamerą gabinet dr Pawlikowskiego!