Można postawić dwie hipotezy:
– program 500+ będzie zwiększał presję na wzrost płac, ponieważ pozycja przetargowa pracowników (szczególnie tych o stosunkowo niskich wynagrodzeniach) będzie wyższa;
– program 500+ będzie osłabiał presję na wzrost płac, ponieważ część dochodów pracowników będzie pochodziła z alternatywnego źródła (innego niż płaca), więc wysokość płacy potrzebna do zaspokojenia potrzeb gospodarstw domowych się obniży.
Najnowszy raport NBP na temat rynku pracy w IV kwartale 2016 r. skłania raczej do hipotezy drugiej. Wzrost wynagrodzeń – mimo bardzo dobrej sytuacji na rynku pracy – nie przyspieszał. Nie ma także dowodów na znaczącą dezaktywizację spowodowaną pobieraniem świadczenia, która zmniejszałaby podaż pracy, a tym samym skutkowała większą presją na wzrost płac. Badania wskazują natomiast, że spadły oczekiwania co do minimalnego wynagrodzenia wśród osób spodziewających się świadczenia z programu 500+ (tzw. płaca progowa). Oczekiwania te pokazują, za jaką minimalną płacę osoby niepracujące byłyby w stanie podjąć pracę. Według NBP antycypacja programu „Rodzina 500 plus” obniżyła płacę progową o ok. 6%.
Warto podkreślić, że badania te dotyczą tylko pewnego wycinka osób otrzymujących świadczenie 500+ i nie są reprezentatywne dla całej populacji. Pokazują one jednak, że wpływ programu 500+ na wzrost wynagrodzeń nie będzie jednoznaczny. Z jednej strony mamy bowiem informacje o tym, że część supermarketów podnosi płace, gdyż po wprowadzeniu programu 500+ mają one trudności z utrzymaniem i pozyskaniem pracowników (jak wskazano powyżej – według NBP do tej pory nie ma jednoznacznych dowodów na to zjawisko), a z drugiej strony program 500+ może obniżać oczekiwania pracowników co do wysokości wynagrodzenia potrzebnego do zaspokojenia ich potrzeb życiowych.
Jakub Sawulski
Katedry Finansów Publicznych UEP
Raport NBP: http://www.nbp.pl/publikacje/rynek_pracy/rynek_pracy_2016_4kw.pdf
