Gdy zaczyna brakować śliny
Skutkiem niedoboru śliny może być zespół suchości w jamie ustnej, zwany kserostomią, który powoduje:
– problemy z mówieniem, połykaniem, odczuwaniem smaku czy noszeniem protez zębowych
– podrażnienie i uczucie palenia języka i błony śluzowej
– nieprzyjemny zapach (halitoza), jak i smak
– zwiększoną podatność na uszkodzenia zębów i próchnicę, a także choroby dziąseł.
Przyjmowanie leków
Na występowanie suchości w ustach wpływ ma ponad 400 leków, w tym:
– betablokery, stosowane w leczeniu chorób układu krążenia
– leki na obniżenie ciśnienia
– leki przeciwlękowe, antypsychotyczne, nasenne, antydepresanty
– diuretyki.
Radioterapia
Gruczoły ślinowe w trakcie radioterapii, szczególnie okolic głowy i szyi, wytwarzają mniej śliny niż zwykle. Powodem może być uszkodzenie ślinianek podczas naświetlania. Wystąpić może wówczas suchość jamy ustnej i zapalenie jej błony śluzowej, które objawiają się bolesnym przełykaniem. Pacjenci powinni spożywać wtedy więcej pokarmów płynnych i półstałych. Ten rodzaj leczenia powodować może także próchnicę zębów czy utratę smaku. Niestety suchość w ustach utrzymuje się często również po zakończeniu leczenia.
Cukrzyca
U chorych z cukrzycą, częstym powikłaniem jest powiększenie ślinianek przyusznych. Skutkiem uszkodzenia gruczołów ślinowych jest zmniejszone wydzielanie śliny, a także wzrost jej lepkości i gęstości. Objawom tym często towarzyszy nieprzyjemny zapach z ust, który Pacjenci mylnie przypisują zaburzeniom trawiennym. Błona śluzowa jamy ustnej u cukrzyków, niekiedy ma kolor żywoczerwony, a w stanach ostrych – intensywnie fioletowy, dodatkowo pokryta może być zaschniętymi pasmami śluzu.
Osoby starsze
Suchość w ustach wzrasta również z wiekiem, gdyż wraz z upływem lat organizm „wysycha” od środka. Seniorzy często skarżą się też dentystom na złe dopasowanie protez dentystycznych. Jednak zwykle protezy są odpowiednie, ale brakuje naturalnego smaru, jakim jest ślina i „trzecie zęby” zaczynają uwierać. Warto jednak pamiętać, iż przyczyną częstych zachorowań na kserostomię wśród seniorów, jest nie tylko wiek, ale także przyjmowanie leków i schorzenia ogólnoustrojowe.
Niewłaściwa dieta i używki
Przyczyną występowania suchości w ustach może być nadmierne spożywanie alkoholu i kawy, a także palenie papierosów i marihuany. Jeśli chodzi o dietę należy wystrzegać się potraw tłustych, słonych i suchych, a także ostrych przypraw. Aby u chorego zwiększyła się ilość wydzielanej śliny, powinien wypijać do 3 litrów wody dziennie, a także jeść warzywa i owoce, z dużą ilością soku np. jabłka, arbuzy czy pomidory. Stwierdzono, iż istnieje również związek między częstością występowania refluksu żołądkowo-przełykowego, a kserostomii.
