Kobiece mleko to najlepszy pokarm dla nowonarodzonego dziecka, pokrywający jego zapotrzebowanie na składniki odżywcze. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca wyłączne karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy i kontynuowanie karmienia przy rozszerzaniu diety. W artykule znajdziecie informację, jak prawidłowo przystawiać dziecko do piersi, wybierać pozycje do karmienia i radzić sobie z problemami z karmieniem.
Karmienie piersią w praktyce
Naturalne karmienie u każdej mamy wygląda inaczej, a wszystko zależy od potrzeb jej dziecka. Jedne maluchy zjadają w ciągu dnia 500 ml matczynego mleka, inne wypijają aż 1350 ml. Niemowlaki potrzebują zazwyczaj 8 posiłków w ciągu doby, w tym od 1 do 3 karmień nocnych. Jednak są i takie maluszki, które trzeba przystawiać do piersi nawet 13 razy w trakcie dnia. Przeciętna przerwa między posiłkami wynosi 3h, ale zdarzają się niemowlaki ssące pierś co godzinę. Są też dzieci przesypiające całą noc i jedzące dopiero po 8h od ostatniego karmienia. Rytm karmienia zależy od różnych czynników. A każda mama po porodzie potrzebuje kilku tygodni na poznanie potrzeb swojego maleństwa. Dziecko należy więc zawsze przystawiać do piersi na żądanie – maluch wie najlepiej, jak częstych i obfitych karmień potrzebuje.
Niektórym mamom karmienie piersią przychodzi zupełnie naturalnie. Inne muszą się go nauczyć. Pierwsze nieudane próby przystawienia noworodka do piersi nie powinny więc zniechęcać. Maluszek, podobnie jak jego mama, jest wyczerpany po porodzie i ma ochotę jak najwięcej odpoczywać. W pierwszej dobie życia po zjedzeniu swojego pierwszego posiłku w postaci siary noworodek może spać nawet 12h. Siara, czyli żółtawy i gęsty pokarm wydzielający się w pierwszych dniach po porodzie, dostarcza bowiem dziecku wyjątkowych składników odżywczych. W drugiej dobie życia maluszek zwiększa aktywność. Jeśli nie ma przeciwwskazań medycznych, mama powinna teraz przystawiać noworodka do piersi tak często, jak to tylko możliwe.
Jak prawidłowo przystawiać dziecko do piersi?
Dziecko już w łonie matki ćwiczy odruch ssania, dlatego po urodzeniu instynktownie zaczyna ssać podaną mu pierś. Początkowo może to robić bardzo nieporadnie, a przez to też sprawiać ból mamie. Żeby prawidłowo przystawić noworodka do piersi, jedną ręką ułożoną w kształcie litery „C” lub „U” należy uchwycić pierś, a drugą przysunąć główkę dziecka do brodawki. Pierś można również złapać jak kanapkę (delikatnie ją ściskając) i wtedy podać ją dziecku. Po złapaniu brodawki górna i dolna warga dziecka powinna tworzyć szeroki kąt. Górna warga powinna być odchylona, a dolna wywinięta. Przy prawidłowo uchwyconej piersi bródka i nosek dotykają piersi, a brodawka nie boli podczas karmienia. Podczas posiłku słychać rytmiczne przełykanie, a po zakończeniu ssania brodawka nie jest spłaszczona. W trakcie karmienia maluch powinien chwycić brodawkę wraz z dużą częścią otoczki.
Karmienie nie powinno boleć. Mama ma przyjąć wygodną dla siebie pozycję. Dzięki temu maluch będzie ssał efektywnie i pobierał odpowiednią dla siebie ilość pożywienia. Kobieta karmiąca może siedzieć lub leżeć. W trakcie karmienia ręce i ramiona powinny być rozluźnione, a plecy proste.
Jaką pozycję karmienia piersią wybrać?
Mama powinna zawsze wybierać do karmienia piersią pozycję najwygodniejszą dla siebie i dziecka. Kobiety karmiące najczęściej korzystają z pozycji klasycznej. Maluszek przytula się wtedy brzuszkiem do brzucha mamy, a jego główka znajduje się w zgięciu łokciowym jej podtrzymującej ręki. Dłoń mamy opiera się na pupie maleństwa.
W pozycji spod pachy, nazywanej też futbolową, brzuszek malucha opiera się na boku mamy. Nóżki znajdują się pod pachą, a ręka (w przypadku przystawiania do prawej piersi – prawa, a lewej piersi – lewa) podpiera plecy dziecka i podtrzymuje główkę.
Pozycja leżąca na plecach doskonale sprawdza się w przypadku noworodków odmawiających ssania. Jest też bardzo wygodna dla kobiet po cesarskim cięciu. Dziecko leży wzdłuż ciała mamy lub skośnie, a dłonie mamy podtrzymują pupę maluszka.
W bocznej pozycji leżącej mama układa się na jednym boku i przytula do swojego brzucha brzuszek dziecka. Głowa mamy opiera się na poduszce, a ramię obejmuje maluszka. Pozycja doskonale sprawdza się na nocne karmienie.
Pozycja krzyżowa, idealna na pierwsze doby po porodzie (umożliwia precyzyjne przystawienie do piersi), polega na objęciu główki maluszka dłonią ręki przeciwnej do piersi, którą karmi mama. Jej przedramię stabilizuje plecy dziecka i pomaga przytulić do siebie maluszka. Drugą wolną ręką kobieta przytrzymuje pierś, a maluszek może dzięki temu prawidłowo uchwycić brodawkę. Pozycje karmienia można obejrzeć na krótkim filmie instruktażowym.
Jak radzić sobie z problemami?
W pierwszych dniach po porodzie karmienie może sprawiać mamie problem. Maluch jeszcze nieumiejętnie chwyta pierś, nie obejmując całej brodawki i otoczki. Brodawka może stać się bolesna i poraniona, co może zniechęcać mamę do kolejnego karmienia. Warto jednak ćwiczyć prawidłowe przystawianie dziecka do piersi i nie rezygnować z niego na rzecz mleka modyfikowanego. Dobrym sposobem na zagojenie brodawek jest smarowanie ich własnym mlekiem.
Nieprawidłowe ssanie piersi przez dziecko powoduje nie tylko bolesność brodawek, ale może prowadzić też do zastojów i zapaleń piersi. O zastoju mówi się wtedy, kiedy w piersi gromadzi się mleko, ale dziecko nie uzyskuje pokarmu. W piersi wyczuwa się stwardnienie, a pierś nie robi się miękka po karmieniu. Żeby sobie pomóc i nie doprowadzić do zapalenia piersi, mama powinna karmić dziecko nawet co godzinę i proponować maluszkowi pierś zawsze, kiedy czuje, że staje się twarda. Pierś można też delikatnie ogrzać i głaskać. Nie powinno się jednak wykonywać forsownego masażu.
Karmienie piersią to sztuka, której musi nauczyć się i mama, i jej dziecko. Dzięki wygodnej pozycji i prawidłowemu przystawianiu maluszka do piersi, naturalne karmienie daje wiele satysfakcji i buduje bliskość między mamą i niemowlakiem.
Źródła:
Karmienie piersią. Poradnik, Ministerstwo Zdrowia, Rzeszów, 2017 r.
Porady Femaltiker. Laktacja bez tajemnic, Nutropharma, Warszawa, 2017 r.
