Ciepły, pachnący piernikiem dom stwarza niepowtarzalną atmosferę do wspólnych rozmów i kolędowania przy wigilijnym stole, zastawionym ulubionymi potrawami. Dodatkowo, klimat świąt podkreślają zimowa aura i powszechnie przyjęte zwyczaje świąteczne. Oczekujemy na wspólne dekorowanie choinki, dawanie prezentów czy wieczorną pasterkę. Historia tradycji bożonarodzeniowego drzewka wydaje się szczególnie ciekawa. W niemal każdym domu zapach leśnego, zielonego świerku jest dobrze znany, ale czy wiemy, jak to się stało, że co roku gości ono w naszych domach w okresie świąt Bożego Narodzenia?
Czy zwyczaj ubierania choinki istniał od zawsze?
Zielona, pachnąca, ozdobiona bombkami, lampkami oraz gwiazdą na czubku choinka to symbol, który dodaje świętom niepowtarzalnego charakteru i pozwala nam lepiej wczuć się w ich radosną atmosferę. Choinka jest nawiązaniem do rajskiego drzewa poznania dobra i zła. Często określana jest także jako „drzewo życia”– poprzez swoją trwałą zieleń (symbol nadziei płynącej z narodzenia Jezusa). Pomaga przeżywać świąteczną radość, przez co idealnie wpisuje się w klimat Świąt Bożego Narodzenia – przypomina o chrześcijańskim fundamencie tych Świąt i potrzebie pielęgnowaniu wartości, które są ożywcze i niezbędne do życia.
Co ciekawe, zwyczaj stawiania drzewka jest w Europie stosunkowo młody. Najstarsze doniesienia o choince – drzewku przyozdabianym na Boże Narodzenie, wywodzą się z Alzacji – pogranicza Niemiec i Francji. Pierwsze przekazy pochodziły z końca XV wieku. Wtedy domy ozdabiała jabłoń, ale ponieważ zimą, w czasie Świąt Bożego Narodzenia trudno było znaleźć kwitnące drzewka liściaste, stąd szukano innego pomysłu. W naturalny sposób wybór padł na iglaki. W ten sposób na wspomnianych terenach pojawiła się tradycja stawiania w domach sosen, świerków lub jodeł, które następnie przyozdabiano m.in. jabłkami (jako odniesienie do rajskich owoców), orzechami czy różnego rodzaju ozdobami z papieru.
Zwyczaj ubierania choinki w Polsce
W Polsce z kolei zwyczaj ozdabiania izby w wigilię Bożego Narodzenia znany był od bardzo dawna jako zawieszanie podłaźniczki (czubka jodły, świerku lub sosny) pod sufitem lub jako ustawianie snopów zboża, symbolizujących urodzaj. Nie jest to jednak tradycja sięgająca czasów pogańskich, ani nawet starożytności chrześcijańskiej, lecz powstała znacznie później. Na ziemiach polskich zakorzeniła się na dobre dopiero w XIX wieku, choć już w 1698 r. można było kupić świąteczną choinkę na jarmarku w Gdańsku – było to pierwsze miasto na terenie Rzeczypospolitej, gdzie u schyłku XVII stulecia zaczęto dekorować choinki. Wówczas jednak zwyczaj ten nie rozprzestrzenił się na inne tereny Polski. Na stałe do naszego kraju przenieśli go niemieccy protestanci na przełomie XVIII i XIX wieku.
Czym była strojona choinka?
Początkowo spotykana była jedynie w miastach, dopiero później tradycja przeniosła się na wieś, w większości wypierając tradycyjną polską ozdobę, jaką była podłaźniczka czy jemioła. Obecnie choinka jest na tyle popularna, że większość z nas nie wyobraża sobie świąt bez ozdobnego świerku czy jodły. Przyjęło się w Polsce, że choinkę zwyczajowo „ubieramy” w Wigilię. Wspólne ubieranie choinki to doskonała okazja, żeby pośród przedświątecznego zabiegania odnaleźć czas na spędzenie radosnych chwil w gronie najbliższych. Dodatkowo, coroczne bożonarodzeniowe drzewo jednoznacznie kojarzy nam się ze świętami – szczególnie uwielbiają ją dzieci, które pod gałązkami w dniu Wigilii zawsze znajdują prezenty.
Historia bożonarodzeniowej choinki w Watykanie
Zwyczaj dekorowania zielonego iglaka jest obecny także w Watykanie – od 35. lat na Placu Św. Piotra, co roku podziwiać możemy Bożonarodzeniową Choinkę, przekazywaną przez europejskie kraje w darze dla Ojca Świętego. Warto wiedzieć, że ten piękny zwyczaj został zapoczątkowany przez Papieża-Polaka Jana Pawła II. Pierwsze drzewko (pochodzące z Włoch) stanęło tam właśnie z jego inicjatywy w 1982 r. W tym roku, po 20 latach oczekiwania, Polska została wyróżniona po raz drugi i będzie mogła podarować ten symboliczny prezent, który idealnie wpisuje się w klimat świąt Bożego Narodzenia, przypominając o pielęgnowaniu ważnych wartości rodzinnych i chrześcijańskich.
