O czynnikach, które mogą wpływać na męską płodność oraz zachowaniach, które jej sprzyjają mówi prof. dr hab. Krzysztof Łukaszuk, kierownik Klinik Leczenia Niepłodności INVICTA.
Jak często zdarza się niepłodność męska?
Szacuje się, że około 16% par starających się o ciążę ma problemy z płodnością. Jeśli założymy, że przyczyna trudności w poczęciu dziecka leży w ok. połowie przypadków po stronie mężczyzny, to można powiedzieć, że u ok. 8% mężczyzn wystąpią zaburzenia jakości nasienia. Niestety, bez odpowiednich badań, zweryfikowanie jakości spermy nie jest łatwe. Pewnych obserwacji dokonać można jednak samodzielnie. Prawidłowy ejakulat powinien mieć barwę mleczno-opalizującą. Jeśli jest przejrzysty, najprawdopodobniej świadczy to o małej liczbie plemników. Oczywiście, by potwierdzić takie „domowe” rozpoznanie, należy wykonać przynajmniej badanie ogólne nasienia.
W jaki sposób możemy poprawić jakość spermy?
W wielu przypadkach możemy sami zadbać o płodność. Najważniejszy jest zdrowy tryb życia. Przede wszystkim warto pomyśleć o aktywności fizycznej – optymalnie 6-10 godzin wysiłku fizycznego w tygodniu. Alkohol należy spożywać tylko w umiarkowanych dawkach – w przypadku mężczyzn nie więcej niż 30 ml spirytusu dziennie. Po konsultacji z lekarzem, można rozważyć zastosowanie suplementów diety. Na rynku jest wiele preparatów o bardzo zróżnicowanym składzie. Należy jednak pamiętać, że jakość nasienia może zmieniać się w różnych okresach życia. Dowodzą temu badania, które przeprowadzono na grupie zdrowych mężczyzn. Przez rok co tydzień analizowano jakość ich nasienia. Okazało się, że są okresy w życiu mężczyzny, kiedy sperma jest dobrej jakości, a potem – dość długie okresy, kiedy jej parametry spadają poniżej normy. Jeśli więc pacjent stosuje suplementy diety i porównuje wyniki badań przed stosowaniem i po, może często błędnie wnioskować, że poprawa parametrów jest związana z ich przyjmowaniem. Może to być po prostu lepszy okres.
Czy na płodność mężczyzny wpływa waga jego ciała?
Tak, optymalne dla płodności jest zachowanie prawidłowej masy ciała i zbilansowanej diety. Najlepiej jest utrzymać BMI na poziomie 20-25, ponieważ zarówno mężczyźni otyli jak i bardzo szczupli mają zazwyczaj zdecydowanie gorsze parametry nasienia. Badania wykazały, że u mężczyzn ze zbyt wysokim BMI występuje podwyższona fragmentacja DNA plemników.
A co z używkami i różnymi „wspomagaczami”, które stosują też sportowcy?
Używki są zdecydowanie niewskazane. Zarówno palenie papierosów, jak i przyjmowanie narkotyków czy tzw. dopalaczy może znacząco zaburzyć ruchliwość plemników oraz uszkodzić materiał genetyczny. Podobnie jest z anabolikami, które niektórzy trenujący na siłowniach panowie stosują, by zwiększyć przyrost mięśni. Ich nadużywanie to jedna z najczęstszych przyczyn obniżenia płodności u mężczyzn. Trzeba mieć świadomość, że w wielu przypadkach zaburzenia w procesie spermatogenezy mogą być nieodwracalne. Dodatkowo pojawić się mogą problemy ze wzwodem – może się nawet zdarzyć, że żaden lek na potencję nie będzie w stanie pomóc. Na koniec warto dodać, że zaburzenia erekcji mogą być jednym z pierwszych objawów chorób ogólnoustrojowych. W tej sytuacji powinno się zgłosić do lekarza rodzinnego i poddać diagnostyce.
