Im wcześniej podejmiemy leczenie tym większa jest szansa na wyleczenie, często bez konieczności wykonania zabiegu operacyjnego– przyznaje dr Iwona Filipecka z Kliniki Okulus.
Zez zazwyczaj bardzo pogarsza jakość życia. Osoby z tą chorobą raczej nie będą dobrymi siatkarzami, kierowcami czy operatorami precyzyjnych maszyn. Aby powstał prawidłowy obraz przestrzenny widzianego przedmiotu, obrazy w każdym oku muszą być widziane tą samą częścią siatkówki. Wtedy przesyłane są do kory potylicznej mózgu i tam przy prawidłowej pracy ośrodków wzrokowych zlewają się w jeden, trójwymiarowy obraz. W przypadku zeza, oko nieprawidłowo ustawione odbiera obrazy niewłaściwą częścią siatkówki. – Taki obraz przesłany do mózgu zostaje stłumiony, ponieważ „przeszkadza” w prawidłowym postrzeganiu widzianych obrazów, nie zlewa się w obraz przestrzenny z obrazem z oka dobrze widzącego. Dodatkowo rozwija się niedowidzenie oka zezującego. Jednocześnie nieprawidłowa fiksacja powoduje zmianę przestrzennej lokalizacji obrazu i rozwoju nieprawidłowych procesów korowych. Dlatego im większy zez lub im większe niedowidzenie tym leczenie jest dłuższe i trudniejsze– mówi dr Iwona Filipecka z Kliniki Okulus, specjalizującej się w diagnostyce okulistycznej.
Ćwiczenia ortoptyczne
Najważniejsze jest aby jak najwcześniej zdiagnozować problem. W przypadku dzieci, na początek należy zbadać czy dziecko nie ma wady wzroku. Jeśli taka istnieje, to konieczne jest zlecenie korekcji okularowej. Kontrola wady wzroku powinna być przeprowadzana co 6 miesięcy. – U części dzieci już samo noszenie okularów powoduje prawidłowe ustawienie oczu, a wtedy zaczyna się rozwijać prawidłowe widzenie obuoczne– mówi okulista dr Iwona Filipecka. Przy zezującym oku, zazwyczaj występuje również niedowidzenie, dlatego należy zmusić oko zezujące do patrzenia prawidłową częścią siatkówki, czyli do tzw. fiksacji dołeczkowej. – W tym celu należy wyłączyć oko prowadzące, czyli najczęściej oko dobrze widzące jest zasłaniane. U małych dzieci takie zasłonięcie oka może spowodować poprawę widzenia oka zezującego już po kilku tygodniach– mówi dr Iwona Filipecka. – Czasem zamiast zasłaniania stosuje się tzw. penalizację, czyli pogarszanie oka prowadzącego. Osiągnąć to można przez stosowanie niepełnej korekcji okularowej, matowych szkieł czy zakrapiając atropinę– tłumaczy dr Filipecka. W celu leczenia niedowidzenia stosuje się też tzw. ćwiczenia pleoptyczne pobudzające obszar dołeczka. Ćwiczenia te można stosować u dzieci powyżej 4 roku życia, takich które współpracują z osobą wykonującą ćwiczenia. Kolejny etap to ćwiczenia ortoptyczne, czyli ćwiczenia, które wyrabiają prawidłowe obuoczne widzenie. Prawidłowe widzenie obuoczne zapewni prawidłowe ustawienie oczu.
Noworodki mogą zezować
Dziecko, zaraz po urodzeniu nie ma zdolności prawidłowego widzenia centralnego, czyli tzw. fiksacji dołkowej, każdym okiem osobno. Nie ma również prawidłowego widzenia obuocznego. Stad też często mamy wrażenie, że dziecko patrzy każdym okiem w inną stronę. Dopiero pojawianie się bodźców wzrokowych powoduje uruchomienie części mózgowej układu wzrokowego, dzięki czemu rozpoczyna się kojarzenie ruchów obu oczu, oraz koordynowanie odruchów wzrokowo-ruchowych i lokalizacji w przestrzeni. – Intensywny rozwój prawidłowych procesów widzenia następuje w pierwszym roku życia i wtedy też rozwija się prawidłowe widzenie centralne. Natomiast prawidłowe widzenie obuoczne rozwija się w ciągu kilku pierwszych lat życia– wyjaśnia dr Iwona Filipecka. Jednak jeśli u noworodka lub niemowlaka widzimy stałe nieprawidłowe ustawienie oka lub oczu to należy od razu zgłosić się do poradni okulistycznej. Szczególnie, gdy występuje dodatkowo objaw „białej źrenicy” – w środku oka zamiast czarnej widzimy białą źrenicę. Także, gdy dziecko urodziło się przedwcześnie, były problemy z donoszeniem ciąży, niedotlenieniem czy powikłania okołoporodowe. – Ponieważ zez najczęściej współistnieje z wadą refrakcji, zwykle z nadwzrocznością lub astygmatyzmem, zbadanie wady i korekcja okularowa powinny być wykonane już w 1-2 roku życia– mówi Iwona Filipecka.
Prawda czy fałsz? Kilka mitów związanych z oczami. Odpowiada dr n. med. Iwona Filipecka z Kliniki Okulus
1. Kiedy zrobisz zeza i ktoś cię przestraszy, może ci tak zostać:
Fałsz, chyba, że ktoś dostanie udaru mózgu z powodu wysokiego ciśnienia jak się przestraszy
2. Kobietom, w czasie porodu mogą bezpowrotnie popękać naczynia krwionośne na oczach:
Fałsz, kobietom w czasie porodu mogą pękać naczyńka na oku, ale tak jak z siniakiem, po pewnym czasie ulegają wchłonięciu
3. Kiedy kichniesz z otwartymi oczami, mogą ci wypaść gałki:
Fałsz, gałki oczne nie mogą wypaść
4. Nie zakładaj cudzych okularów, bo ci się zepsuje wzrok:
Prawda, każdy ma inny rozstaw źrenic oraz ustawienie oczu. Okulary noszone przez jedną osobę mogą mieć zupełnie w innym miejscu tzw. środki optyczne szkła
5. Soczewki jednodniowe, tylko tak się nazywają. W rzeczywistości można je zakładać wiele razy:
Fałsz, soczewki jednodniowe można założyć tylko raz, a po zdjęciu z oka należy je wyrzucić do kosza
