Jednak do tego potrzebne jest również właściwe i odpowiedzialne zachowanie właściciela. Psy – bo o nich będziemy tutaj pisać – powinny być uczone dobrych zachowań już od wieku szczenięcego. Regularne, cierpliwe i świadome wychowywanie czworonoga powinno z biegiem czasu przynieść pożądane skutki.
Skoro mowa o dobrych, pożądanych zachowaniach oraz o złych nawykach, należałoby zacząć od dokładnego ich rozróżnienia. Jakie więc zachowania możemy zaliczyć do tych, które zwykło się określać mianem „złych nawyków”? W przypadku szczeniaków będą one w zasadzie podobne dla wszystkich ras – ich występowanie jest tutaj raczej podyktowane wiekiem niż pochodzeniem. Można zaliczyć do nich między innymi: ciągnięcie na smyczy, skakanie na ludzi (na przykład podczas powitania), szczekanie przy różnych okolicznościach i w odpowiedzi na różne bodźce, przesiadywanie przy stole lub pod nim (albo wręcz wchodzenie na stół w celu „złowienia” jedzenia), wchodzenie na meble (łóżko, fotel, kanapa) czy gryzienie butów, nogawek, a nawet ludzkich rąk.
Należy mieć również świadomość, że o ile w okresie szczenięcym złe nawyki mogą nawet być czasem postrzegane jako zabawne i urocze, w każdym razie niezbyt uciążliwe, to optyka potrafi się diametralnie zmienić, kiedy pies podrośnie. Wówczas już dużo trudniej będzie zmienić jego przyzwyczajenia.
Podstawowe zasady wychowawcze
W każdym procesie wychowawczym istnieje kilka żelaznych reguł, które są gwarancją może nie natychmiastowego, ale ostatecznego sukcesu. Nie inaczej jest w przypadku wychowywania szczeniaków. Należą do nich między innymi: chwalenie i nagradzanie psa za pożądane zachowania; prowadzenie konsekwentnych i interesujących dla psa szkoleń, które jednocześnie nie będą zbyt długie; cierpliwość, skutkująca bezwzględnym powstrzymywaniem się od krzyczenia na psa czy fizycznego karcenia; konsekwencja, powtarzanie i przyzwyczajanie psa do określonych zachowań. W ten sposób można wykształcić u nich pewne pożądane reakcje (albo pozbyć się tych negatywnych), które towarzyszyć im będą w następnych latach.
– Konsekwencja odnosi się nie tylko do powtarzalnych komend, ale także samego przebiegu ćwiczeń. Jeżeli przywołujemy do siebie szczeniaka, zakładamy, że przejdzie całą drogę. Nigdy nie porzucamy ćwiczenia w połowie, nawet gdy widzimy, że zwierzę słabo reaguje. Jeżeli raz zrezygnujemy z wykonywania polecenia, możemy mieć pewność, że sytuacja powtórzy się w przyszłości – uzupełnia autor znanego bloga Psy-pies.com w artykule „Ogólne zasady wychowania psa” (https://psy-pies.com/artykul/ogolne-zasady-wychowania-psa,1080.html).
Dlaczego szczeniak gryzie?
Jednym z podstawowych i najpopularniejszych „złych nawyków” szczeniaków jest gryzienie. Powodów dlaczego szczeniak gryzie wszystko co popadnie (włącznie z ludzkimi rękami) można znaleźć co najmniej kilka. Po pierwsze, szczeniak może robić to po prostu z nudów i w celu zabawy czy też zwrócenia na siebie uwagi. Po drugie, powodem mogą być rosnące zęby, co u młodego psa wywołuje swędzenie i dyskomfort. Po trzecie, szczeniak może gryźć z powodu strachu, kiedy znajdzie się w nowym otoczeniu. Po czwarte w końcu, powodem może być frustracja, wywoływana zwłaszcza wtedy, kiedy – na przykład dla zabawy – drażnimy się z młodym psem.
Powodów jest więc wcale nie tak mało, a i konsekwencje mogą być przeróżne. Pogryzione kapcie, meble, a przede wszystkim ludzka skóra sprawiają, że zastanawiamy się najpierw nad sposobami ochrony, a następnie metodami eliminacji niepożądanych zachowań. Na blogu Piesologia.pl w artykule „Jak nauczyć szczeniaka, by nie gryzł nas po rękach?” czytamy z kolei, że warto po prostu mieć ze sobą jakąś zabawkę, która może posłużyć jako swoiste zabezpieczenie przed gryzieniem.
– Jeśli bawicie się z psiakiem rękami, to nie możecie się dziwić, że później je gryzie. Jeśli drażnicie psa przy użyciu kapcia, to też nic dziwnego, że psiak będzie chwytał zębami za nogi. Do zabawy z psem zawsze trzeba być uzbrojonym w jakąś zabawkę. Czasem nawet niewinne lizanie dłoni może się przerodzić w słodkie podgryzanie, chwytanie ząbkami i ostatecznie bolesne ugryzienie. Nie można do tego dopuszczać. Polecam posiadanie przynajmniej jednej zabawki w każdym pokoju w mieszkaniu. Dzięki temu unikniemy niepotrzebnej bieganiny, która może psa dodatkowo sprowokować do gonienia nas i podgryzania (https://piesologia.pl/jak-nauczyc-szczeniaka-by-nie-gryz-nas/).
Jak oduczyć szczeniaka gryzienia?
Zdecydowanie lepszym sposobem oduczenia psa gryzienia jest metoda marchewki niż kija. W tym drugim wypadku często bywa ona po prostu kontrproduktywna, zachęcająca psa do jeszcze większej agresji – a chyba nie do końca o to chodzi. Można jednak wykorzystać szereg zachęt, które dadzą czworonogowi do myślenia. Właśnie o tego typu sposobach możemy przeczytać na stronie www.optymalnystart.pl:
– Pamiętaj, aby nagradzać go drugą ręką. Spróbuj tak z innymi przedmiotami, otwartą dłonią, palcem, a w końcu zabawką. Pod koniec ćwiczenia podaj mu zabawkę zanim spróbuje sam ją złapać ząbkami. W kolejnych próbach wydłużaj czas, zanim dostanie nagrodę. W ten sposób uczysz go cierpliwości i oczekiwania na Twoje przyzwolenie, nim będzie mógł zająć się zabawą i gryzieniem. Wypróbuj też komendę „stop”. Jeśli Twój szczeniak zaczyna gryźć podczas zabawy wstań, odsuń od niego ręce i powiedz „stop”. Nagradzaj go za każdym razem gdy posłucha.
Podsumowując: jeśli tylko nasz system wychowawczy będzie oparty o cierpliwość, regularność i zachęty, prędzej czy później będziemy w stanie oduczyć szczeniaka negatywnych nawyków, charakterystycznych dla najmłodszych lat. Klucz do sukcesu zawiera się również w tym, aby nie zaniedbywać procesu wychowawczego i rozpoczynać go jak najwcześniej. Pod tym względem psy są bardzo podobne do ludzi: zdecydowanie szybciej uczą się, kiedy są młode.
