Bezobjawowe wirusowe zapalenie wątroby – cichy zabójca!

Wirusowe zapalenie wątroby to groźna choroba. Kiedy przebiega bezobjawowo, możemy nabawić się problemów. Jak pozostać czujnym i zadbać o zdrowie?

Bezobjawowe wirusowe zapalenie wątroby – cichy zabójca!

Wirusowe zapalenie wątroby to ostra, zapalna i zakaźna choroba miąższu wątroby, która jest wywoływana przez tzw. wirusy hepatotropowe. Jeśli przejdzie w fazę przewlekłą (poza jedną odmianą – wirusowym zapaleniem wątroby typu A) może prowadzić do marskości wątroby, a nawet śmierci.

Wirusowe zapalenie wątroby (WZW) zabija każdego roku ok. 1,5 mln ludzi na świecie, kilkaset milionów jest zakażonych którymś z wirusów, wywołujących tę chorobę. Jest ona groźna także z tego powodu, że w wielu przypadkach nie daje o sobie znać i po cichu niszczy wątrobę. Przypominamy o tym teraz, ponieważ 28 lipca obchodzony jest Światowy Dzień Wirusowego Zapalenia Wątroby. Ustanowiono go 28 lipca, bo tego dnia urodził się Baruch Samuel Blumberg, amerykański lekarz, który w 1976 roku zidentyfikował wirusa powodującego zapalenie wątroby typu B.

Wirusy do A do E

Wirusowe zapalenie wątroby powoduje kilka rodzajów wirusów. Oznacza się je kolejnymi literami alfabetu: A, B, C, itd. I tak też określa się typ WZW (np. WZW typu A, typu B). Jak się ustrzec wirusowego zapalenia wątroby? Jakie są jego objawy? Kiedy zgłosić się do lekarza, jak sprawdzić, czy nie doszło do zakażenia którymś z wirusów wywołujących WZW?
W Polsce najczęściej mamy do czynienia z WZW typu A, B lub C. WZW typu A jest często nazywane „chorobą brudnych rąk”. Wirusy typu A dostają się do organizmu głównie drogą pokarmową, poprzez spożycie zakażonej żywności, wody. Choroba jest wykrywana przeważnie w głównej fazie zapalenia wątroby.

W przypadku WZW typu B do zakażenia dochodzi zwykle podczas kontaktu z zakażoną krwią czy płynami ustrojowymi chorej osoby, w przypadku WZW typu C poprzez kontakt z krwią chorego – może to się stać na przykład podczas zabiegów medycznych i niektórych badań diagnostycznych, zabiegów stomatologicznych, zabiegów kosmetycznych (np. z powodu nieodpowiedniej sterylizacji sprzętu). WZW typu B i C w fazie przewlekłej (niezdiagnozowane i nieleczone) są bardzo groźne – wywołują najcięższe uszkodzenia wątroby, mogące zagrażać życiu, powodować raka wątroby.

WZW nie dokucza

WZW może dawać objawy, ale może przebiegać też bezobjawowo, często symptomy choroby są niezbyt charakterystyczne. Jeśli WZW daje o sobie znać, to dzieje się to zwykle poprzez dolegliwości przypominające objawy grypy, niestrawność, nudności i wymioty. Później – głównie w przypadku WZW typu A i B – pojawiają się zmiany w zabarwieniu moczu i stolca, wyższa temperatura, osłabienie, zażółcenie skóry, białkówek.

Przy zakażeniu wirusem typu B lub C w większości przypadków objawy są łagodne i dlatego są lekceważone, bardzo często choroba w żaden sposób nie sygnalizuje swojej obecności (zwykle WZW typu C). WZW jest niebezpieczna, kiedy ostre zapalenie wątroby, które trwa stosunkowo krótko i nie zdąży poważnie zniszczyć wątroby, przechodzi w zapalenie przewlekłe.

Dotyczy to WZW typu B lub C – w przypadku WZW typu A nigdy nie dochodzi do zapalenia przewlekłego, jest ono zawsze samowyleczalne – mówi doktor Mirosław Rajch, specjalista chorób zakaźnych z CM Medyceusz w Łodzi. – Podobnie jest w 90% przypadków zakażenia wirusem B, kiedy też dochodzi do samowyleczenia lub wyleczenia chorych we wczesnej, ostrej fazie choroby. Jeśli jednak dojdzie do przewlekłego WZW typu B, może to prowadzić do uszkodzeń, marskości, nowotworów wątroby, podobnie jest w przypadku zakażenia wirusem typu C, które przebiega najczęściej bezobjawowo i często przechodzi w zapalenie przewlekłe.

Warto dodać, że samoistna eliminacja wirusa A lub B z organizmu działa jak szczepienie zapobiegające WZW wywoływanemu przez te wirusy – odporność jest dożywotnia. Nie ma leku, który wspomagałby, przyspieszał wyleczenie się z WZW typu A. Ale są nowoczesne terapie o bardzo wysokiej skuteczności pozwalające na całkowite wyleczenie WZW typu B i C – ważne, żeby zastosować je w porę, czyli zanim dojdzie do poważnych uszkodzeń wątroby.

Jesteś ciągle zmęczony? Powiedz o tym lekarzowi

Dlatego tak istotne jest wczesne zauważenie i zdiagnozowanie WZW. Jeśli więc odczuwamy z pozoru niegroźne, zwyczajne dolegliwości, których zwykle nie wiążemy z wątrobą, a przypisujemy im inne powody (np. grypa, zmęczenie) nie lekceważmy ich. Jeśli dolegliwości utrzymują się dłużej bez przyczyny, należy poradzić się lekarza pierwszego kontaktu, który przeprowadzi szczegółowy wywiad, zleci badania, np. pomiar aktywności enzymów wątrobowych (transaminaz) – dwa podstawowe to ALAT i ASPAT, oznaczenie markerów HBs (rozpoznanie WZW typu B) i HCV (rozpoznanie WZW typu C). Wszystkie te badania można wykonać w CM Medyceusz. W razie potrzeby lekarz pierwszego kontaktu skieruje do specjalisty (hepatologa), który zleci wykonanie szczegółowej diagnostyki związanej z zakażeniem którymś z wirusów WZW.

Przed WZW można się uchronić przestrzegając zasad higieny osobistej, upewniając się, czy w placówkach medycznych stosowany jest jałowy sprzęt medyczny, zwracając uwagę na przestrzeganie zasad higieny np. w salonach kosmetycznych, u fryzjera, unikając kontaktu z krwią innej osoby, szczepiąc się przeciwko WZW typu A i B (szczepionki przeciwko WZW typu C dotychczas nie wynaleziono). W ramach profilaktyki warto raz na kilka lat oznaczyć aktywność enzymów wątrobowych, wykonać USG jamy brzusznej, które wykaże ew. zmiany w strukturze wątroby (zmiany echogeniczności).