Czy YouTube szkodzi? A może nie ma się czym przejmować?
W XXI wieku młodzież i dzieci mają niemal nieskończone możliwości rozwoju dzięki Internetowi. Dostęp do zasobów z całego świata stwarza nieograniczone perspektywy. Aby jednak młodzi mogli wyciągnąć z tego coś wartościowego, musimy im najpierw pokazać, jak wiele ciekawych rzeczy jest na wyciągnięcie ręki. Wielu młodych ludzi korzysta z Internetu w celach jedynie rozrywkowych. Samo w sobie nie jest to negatywnym zjawiskiem, jednak brak kontroli nad treściami, którymi karmi się młodzież, może mieć negatywne konsekwencje w postaci hołdowania szkodliwym autorytetom lub naśladowania niebezpiecznych zachowań.
Idole z YouTube’a
YouTube jest platformą, na której liczy się nie tylko treść, jaką prezentujemy, ale również osobowość twórcy. Między nim a widzem tworzy się specyficzna relacja. Widownia ma poczucie, że zna twórcę, że jest on kimś w rodzaju kolegi. Taka więź może być bardzo silna i trwać niezależnie od jakości produkowanych treści. Przywiązanie objawia się w wierności fanów. Śledzą oni na bieżąco życie idola i chcą w przyszłości żyć podobnie – być sławnym, bogatym i oglądanym przez miliony. Youtuberzy z pewnością motywują młodych ludzi do działania i realizowania swoich pasji, ale jednocześnie promują określony model zachowań i wartości, które niekoniecznie są pozytywne. Egoistyczne, materialistyczne i konsumpcyjne postawy możemy zaobserwować u wielu najpopularniejszych twórców. Część z nich jest odbiciem prywatnych poglądów, a część jedynie kreacją, czego najmłodsi widzowie nie są świadomi. Z tego powodu agresywne, wulgarne oraz poniżające zachowania wykonywane, by wygrać nagrodę pieniężną w challengu, wydają się na ekranie czymś naturalnym i jak najbardziej odpowiednim.
Wpływ youtuberów na widzów
Idole z YouTube’a mogą promować toksyczne zachowania i szkodliwe wzorce traktowania ludzi z otoczenia. Oglądanie takich obrazów na co dzień ma szkodliwy wpływ na psychikę młodych odbiorców. Może bowiem powodować lęk, agresję lub zmniejszenie poziomu wrażliwości na brutalne zachowania i krzywdę. Naśladowanie zachowania twórców internetowych może stać się dla nich sposobem na zaimponowanie rówieśnikom, którzy oglądają podobne treści. Publikowane filmy wypaczają również postrzeganie seksualności. Miniaturki materiałów oraz tytuły często mają podtekst seksualny, który występuje również w samym nagraniu, niejednokrotnie w wulgarnym kontekście. Przedstawianie seksualności w taki sposób również może mieć negatywny wpływ na sposób postrzegania świata przez młodych odbiorców.
Czy YouTube szkodzi? Kopalnia niebezpiecznych pomysłów
Ogromną popularnością cieszą się w sieci wszelkiego rodzaju challenge i pranki. To właśnie na nich wielu polskich i zagranicznych twórców opiera swoje kanały. Oglądanie osób wykonujących niejednokrotnie ekstremalne wyzwania jest dla odbiorców atrakcyjne i wywołuje realne emocje. Przedstawianie niebezpiecznych sytuacji jako dobrej zabawy może zachęcić najmłodszych widzów do naśladowania takich zachowań. Wielu użytkowników platformy YouTube to osoby poniżej 13 roku życia, które nie mają jeszcze tak ukształtowanego dystansu do oglądanych treści oraz umiejętności odróżniania rzeczywistości od fikcji. Przez to są one szczególnie narażene na negatywne działanie twórców. Wśród brawurowych zachowań na filmikach możemy wyróżnić skakanie z dachu lub innych wysokich obiektów, próby wykonywania ryzykownych trików bez zachowania środków ostrożności czy jazda na rolkach bądź deskorolce za samochodem. Lista niebezpiecznych zachowań jest długa. Im bardziej ekstremalne i nieodpowiedzialne są podejmowane challenge, tym więcej wyświetleń zdobywa film. Treści te w dużej mierze nie są oznaczone jako nieodpowiednie dla młodych widzów. Właśnie dlatego tak ważne jest, aby rodzice sprawdzali, jakie filmy ogląda w Internecie ich dziecko.
Nierealny świat Internetu
Rzeczywistość, którą kształtują na swoich kanałach twórcy, często nie ma nic wspólnego z realnym życiem. Jest jedynie kreacją świata, w którym każdy z nas chciałby żyć. Wyidealizowany obraz życia może wzbudzić kompleksy w każdym z nas, nawet mimo świadomości, że jest to jedynie iluzja. W przypadku młodych odbiorców działa to ze zdwojoną siłą, ponieważ nie mają oni tak wykształconej wspomnianej już wcześniej umiejętności odróżniania prawdy od fikcji. Presja dążenia do ideału może odbić się negatywnie nie tylko na psychice, ale również na zdrowiu. Przykładem tego są chociażby zaburzenia odżywiania. Czynnikiem, który do tego prowadzi mogą być filmy prezentujące restrykcyjne diety, głodówki czy ćwiczenia ponad siły.
Sprawdź, co ogląda Twoje dziecko
Wprowadzając dziecko do świata wirtualnego, powinniśmy ustalić reguły korzystania, np. dzienny czas oraz zakres dostępnych stron. W ograniczeniu dostępu może pomóc narzędzie kontroli rodzicielskiej. Dzięki niemu zablokujemy określone strony oraz skontrolujemy czas spędzany w sieci. Innym rozwiązaniem jest aplikacja YouTube Kids. Pozwala ona dostosować treści do wieku dziecka, zgłaszać nieodpowiednie materiały czy zablokować kanały, których nie chcemy udostępniać swojej rodzinie.
Wszystkie te narzędzia nie są jednak wystarczające, jeśli nie rozmawiamy. Najważniejsze jest zbudowane zaufania w relacji, by dziecko mogło bez obaw powiedzieć, gdy natrafi na coś nieodpowiedniego lub stanie się ofiarą przemocy w sieci. Warto na bieżąco prowadzić z dziećmi rozmowy na temat ich internetowych doświadczeń. Należy także uczyć dystansu i bezpiecznego poruszania się po wirtualnym świecie.
Anita Bożek
