Pracuje się w niej nad prawidłowym napięciem mięśni w jamie ustnej oraz podstawowymi funkcjami narządu orofacjalnego, co wpływa zarówno na poprawną wymowę, jak i skuteczne leczenie wad zgryzu. Katarzyna Miszczak, logopeda z warszawskiej kliniki L’experta, wyjaśnia, na czym polega mioterapia i jak współpracuje ona z terapią ortodontyczną.
Co to jest terapia miofunkcjonalna?
Terapia miofunkcjonalna, choć stanowi integralną część logopedii, bywa traktowana jako coś wyjątkowego. W rzeczywistości jej podstawy są dobrze znane większości logopedów. Terapia ta koncentruje się na pracy nad mięśniami jamy ustnej i strukturami orofacjalnymi, które odpowiadają m.in. za mowę, żucie czy oddychanie. Skierowana jest do osób w każdym wieku – zarówno dzieci, jak i dorosłych – które zmagają się z dysfunkcjami tych struktur.
Rola mioterapii w leczeniu ortodontycznym
Według Katarzyny Miszczak wielu pacjentów poddających się terapii ortodontycznej powinno także korzystać z konsultacji logopedycznych. Dlaczego? Nieprawidłowe napięcie mięśni jamy ustnej czy zaburzona pozycja spoczynkowa języka mogą utrudniać uzyskanie trwałych efektów leczenia ortodontycznego. – Jeśli język nie znajduje się na podniebieniu, ale np. stale naciska na zęby, wytwarza siły, które mogą powodować nawrót wady zgryzu po zdjęciu aparatu ortodontycznego – wyjaśnia ekspertka.
Mioterapia a prawidłowa wymowa
Przed rozpoczęciem pracy nad artykulacją głosek logopeda musi uporządkować funkcje podstawowe narządu orofacjalnego. Katarzyna Miszczak tłumaczy, że wyróżniamy:
- Funkcje prymarne: oddychanie, połykanie, żucie, pozycja spoczynkowa języka i warg.
- Funkcje sekundarne: mowa i artykulacja głosek.
Praca nad mięśniami stanowi fundament terapii, który umożliwia późniejsze kształtowanie prawidłowej wymowy.
Diagnoza i przebieg terapii
Terapia zaczyna się od kompleksowej diagnostyki, podczas której logopeda ocenia funkcjonowanie poszczególnych elementów jamy ustnej, takich jak język, wargi czy żuchwa. Następnie analizuje ich współpracę podczas czynności takich jak połykanie, żucie czy oddychanie.
Po diagnozie logopeda przystępuje do mioterapii, która obejmuje:
- Ćwiczenia mięśniowe – poprawa napięcia mięśniowego i pozycji spoczynkowej języka.
- Trening funkcji prymarnych – nauka prawidłowego oddychania, połykania i żucia.
- Korektę wymowy – „wisienkę na torcie” terapii.
Mioterapia wymaga regularnych spotkań z terapeutą oraz codziennego wykonywania zaleconych ćwiczeń w domu, co pozwala na trwałe utrwalenie nowych nawyków.
Na co zwrócić uwagę jako rodzic?
Rodzice powinni bacznie obserwować swoje dzieci pod kątem:
- Oddychania przez usta (zamiast przez nos).
- Nieprawidłowej pozycji spoczynkowej języka (np. opierania go o zęby).
- Żucia pokarmów tylko jedną stroną jamy ustnej.
- Zaburzeń artykulacyjnych, takich jak seplenienie.
Współpraca logopedy i ortodonty
Skuteczność terapii ortodontycznej i logopedycznej wzrasta, gdy specjaliści współpracują. Jak podkreśla Katarzyna Miszczak, uzyskanie trwałych efektów wymaga jednoczesnej pracy nad zgryzem, wymową i funkcjami narządu orofacjalnego.
Mioterapia to klucz do poprawy jakości życia – zarówno pod względem zdrowotnym, jak i komunikacyjnym. Jeśli zauważasz u siebie lub swojego dziecka problemy z wymową, napięciem mięśniowym lub funkcjonowaniem jamy ustnej, warto rozważyć konsultację z logopedą.
