Jest wywoływana przez bakterię Corynebacterium diphtheriae, która atakuje głównie drogi oddechowe, ale może również powodować poważne problemy w innych częściach ciała, takich jak serce czy nerki. Choć dzięki szczepieniom choroba była przez długie lata skutecznie eliminowana, wciąż może stanowić zagrożenie, zwłaszcza w przypadku braku odpowiedniej ochrony immunologicznej.
Jak dochodzi do zakażenia błonnicą?
Błonnica jest chorobą, która rozprzestrzenia się drogą kropelkową, czyli przez kontakt z wydzielinami z dróg oddechowych osoby zakażonej. Może to nastąpić przez kaszel, kichanie, a także poprzez kontakt z zakażonymi przedmiotami, takimi jak ręczniki, naczynia czy zabawki. Bakteria Corynebacterium diphtheriae wytwarza toksynę, która uszkadza tkanki i może prowadzić do ich martwicy. Zakażenie może także przenosić się przez kontakt z zakażonymi ranami skóry.
Błonnica może występować w różnych formach, z najczęstszą, czyli błonnicą gardłową, będącą przyczyną najcięższych objawów i najpoważniejszych powikłań. Zakażenie może pojawić się w każdej grupie wiekowej, ale szczególnie niebezpieczne jest dla dzieci i osób starszych, u których układ odpornościowy może być osłabiony.
Jakie są objawy błonnicy?
Pierwsze objawy błonnicy zazwyczaj pojawiają się od 2 do 5 dni po zakażeniu. W przypadku zakażenia gardła, najczęściej obserwuje się następujące symptomy:
Ból gardła i trudności w przełykaniu.
Gorączka, zwykle umiarkowana (od 37,5°C do 39°C).
Obrzęk węzłów chłonnych w okolicach szyi.
Wydzielina w gardle, która z czasem może przejść w charakterystyczne szare, błoniaste naloty na migdałkach i błonach śluzowych gardła.
Kaszel, który może być suchy na początku, a później może pojawić się świszczący oddech.
W cięższych przypadkach bakteria wytwarza toksynę, która może przedostać się do krwi i rozprzestrzenić na inne części ciała, prowadząc do poważnych powikłań, takich jak:
Uszkodzenie serca – zapalenie mięśnia sercowego.
Uszkodzenie nerek.
Uszkodzenie nerwów, co może prowadzić do osłabienia mięśni lub paraliżu.
Jak leczy się błonnicę?
Leczenie błonnicy polega na jak najszybszym podaniu odpowiednich leków, które zwalczają bakterie oraz neutralizują toksyny w organizmie. Zwykle stosuje się antybiotyki z grupy penicylin (np. penicylina G) lub erytromycynę, które skutecznie eliminują bakterie Corynebacterium diphtheriae. Ponadto, konieczne może być podanie antytoksyny błonniczej, czyli preparatu neutralizującego toksynę wydzielaną przez bakterie.
W leczeniu błonnicy niezbędne jest również leczenie objawowe, które ma na celu złagodzenie skutków choroby i wsparcie organizmu. Może to obejmować nawadnianie, stosowanie leków przeciwbólowych, a także tlenoterapię w przypadku problemów z oddychaniem. W przypadkach bardzo ciężkiego przebiegu choroby konieczna może być hospitalizacja i intensywna opieka medyczna.
Profilaktyka – jak uniknąć zakażenia błonnicą?
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania błonnicy jest szczepienie. Program szczepień ochronnych w Polsce obejmuje dzieci, które otrzymują szczepionkę przeciw błonnicy, tężcowi i krztuścowi (DTP) w ramach tzw. szczepienia skojarzonego. Szczepionka ta jest bezpieczna i bardzo skuteczna w zapobieganiu błonnicy. Dzieci otrzymują pierwsze dawki w wieku 2, 4 i 6 miesięcy, a następnie szczepienie przypominające w wieku 5-6 lat oraz kolejne dawki w wieku 14 lat i co 10 lat w dorosłości.
Dorosłym, którzy nie mają aktualnych szczepień lub którzy nie byli szczepieni w przeszłości, zaleca się wykonanie szczepienia przypominającego, szczególnie w przypadku kontaktu z osobami zakażonymi lub podróży do krajów, gdzie błonnica występuje. Warto dbać o swoje zdrowie i regularnie sprawdzać stan swojego układu odpornościowego, zwłaszcza jeśli jesteśmy narażeni na kontakt z osobami, które mogą być nosicielami bakterii.
Błonnica to choroba, która może prowadzić do poważnych powikłań i wymaga szybkiej interwencji medycznej. Pomimo spadku liczby zachorowań w wyniku skutecznego programu szczepień, nadal stanowi zagrożenie, szczególnie dla osób, które nie są odpowiednio zaszczepione lub które mają osłabiony układ odpornościowy. Objawy błonnicy obejmują ból gardła, gorączkę, obrzęk węzłów chłonnych i charakterystyczne naloty w gardle. Leczenie polega na stosowaniu antybiotyków oraz antytoksyny, a także leczeniu objawowym. Najlepszym sposobem na uniknięcie zakażenia błonnicą jest szczepienie, które chroni zarówno dzieci, jak i dorosłych przed zachorowaniem na tę niebezpieczną chorobę.
