Mokry kaszel u dziecka. O jakich chorobach może świadczyć?

Dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym chorują nawet od 6 do 8 razy w ciągu roku. Do najczęstszych infekcji, z którymi rodzice z dziećmi zgłaszają się do lekarza, należą zakażenia górnych dróg oddechowych.

Mokry kaszel u dziecka. O jakich chorobach może świadczyć?

Kiedy dziecko kaszle i towarzyszy mu gorączka należy zawsze skonsultować się z pediatrą. Szybka reakcja może powstrzymać rozwój poważniejszej choroby płuc lub oskrzeli.

Pneumokokowe zapalenie płuc

Zakażenia wywołane bakterią Streptococcus pneumoniae – dwoinką zapalenia płuc – stanowią najczęstszą przyczynę zachorowalności i śmiertelności wśród ludzi na całym  świecie. Zakażenia dotyczą każdej grupy wiekowej, jednak w przeważającej większości występują u dzieci poniżej 2. r.ż. oraz u osób powyżej 65. r.ż.
Poważne choroby powoduje kilkanaście spośród ponad 90 scharakteryzowanych serotypów pneumokoka obecnych w środowisku. Pneumokoki podobnie jak i wirus grypy przenoszą się drogą kropelkową oraz przez kontakt bezpośredni. Bakterie można też „przyjąć” w sposób pośredni, np. dotykając się klamki (a później ust lub nosa), na której wcześniej ktoś pozostawił pneumokoki.
Zachorowalność na zakażenia pneumokokowe, w tym na zapalenie płuc wzrasta w okresie zimowym, często wśród osób przebywających w dużych skupiskach ludzi, np. w żłobkach, przedszkolach, szpitalach, domach opieki. Pneumokoki kolonizują śluzówkę gardła i nosa, a następnie przedostają się do krwiobiegu, wywołując zapalenie płuc, zatok, ostre zapalenie ucha środkowego (OZUŚ) oraz inne poważniejsze zakażenia, jak np. zapalenie wsierdzia, stawów, tkanek miękkich czy ropnie skóry lub narządowe.
Pneumokokowe zapalenie płuc, na które w Polsce zapada ok. 60 tys. osób charakteryzuje się wysoką gorączką (powyżej 38°C), produktywnym mokrym kaszlem z rdzawą i ropną wydzieliną, dreszczami, zlewnymi potami, dusznością, bólem w klatce piersiowej. Objawy ze strony układu oddechowego i towarzyszące im objawy ogólne należy jak najszybciej skonsultować z lekarzem. Pneumokokowe zapalenie płuc rozwija się gwałtownie, choć wcześniej może poprzedzać je przeziębienie. Po rozpoznaniu choroby lekarz zaleca antybiotykoterapię penicyliną lub amoksycyliną. Chore dziecko przez cały okres leczenia
powinno pozostawać w domu, pić dużo płynów i przyjmować antybiotyk zgodnie z zaleceniami pediatry.
Choć poprawa może nastąpić już po 2-4 dniach, nie należy odstawiać przepisanego leku.

Zaawansowana infekcja wirusowa

Kaszel mokry pojawia się u dzieci najczęściej po kaszlu suchym, kiedy to w wydzielina zapalna gromadzi się w drogach oddechowych. Flegma stanowi doskonałą pożywkę dla bakterii, dlatego organizm chce się jej pozbyć. Stąd bierze się właśnie wykrztuśny kaszel, podczas którego dziecko usuwa wydzielinę z dróg oddechowych. Mokry kaszel może świadczyć jedynie o tym, że infekcja weszła na kolejny etap, ale również i o tym, że u dziecka doszło do zakażenia bakteryjnego. Nie zawsze jednak produktywny kaszel z wydzieliną oznacza poważne zapalenie płuc czy oskrzeli. Chorobę może stwierdzić tylko pediatra, który zaleci również odpowiednie leczenie.
W kaszlu mokrym ważne jest to, żeby dziecko odkrztuszało jak najwięcej wydzieliny. Im częściej kaszle i usuwa z dróg oddechowych zalegającą flegmę, tym szybciej pozbywa się drobnoustrojów i oczyszcza płuca i oskrzela. Jeśli wydzielina jest bardzo gęsta, a dziecko męczy się, próbując ją odkrztusić, warto podać maluchowi lek mukolityczny w postaci syropu http://www.mucosolvan.pl/how-to- treat-chesty- coughs. Leki
z tej grupy wykazują działanie rozrzedzające wydzielinę, co pozwala łatwiej usuwać ją z dróg oddechowych. W przypadku kaszlu produktywnego dzieciom pomagają również kilkukrotnie wykonane w ciągu dnia inhalacje z oklepywaniem. Wdychana para wodna nawilża drogi oddechowe, wpływając na rozrzedzenie flegmy, a oklepywanie pomaga oderwać się wydzielinie z płuc i oskrzeli. U małych dzieci, które nie wykształciły jeszcze odruchu kaszlowego, oklepywanie to jedyny sposób na oczyszczenie ich dolnych dróg oddechowych.
Dzieciom z kaszlem wykrztuśnym podaje się również ziołowe syropy na bazie roślin wspomagających odkrztuszanie oraz działających przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Przedszkolakowi można przygotować też domowy syrop z cebuli z dodatkiem miodu. Naturalny preparat nawilży drogi oddechowe i zmniejszy podrażnienie gardła i krtani spowodowane kasłaniem.

Jak podawać dziecko leki na mokry kaszel?

Produktywnego kaszlu nie można u dziecka powstrzymywać, dlatego błędem jest podawanie mu leków blokujących odruch kaszlowy. Jeśli dziecko z trudnością odkrztusza wydzielinę, do leczenia należy włączyć syrop mukolityczny. Lek należy podawać dziecku w pozycji siedzącej, aplikując preparat na środek języka (inaczej maluch może wypluć lek). Do popicia dziecko powinno dostać letnią wodę. Należy przestrzegać też odpowiedniego dawkowania przypisanego do wieku dziecka, bo podawanie zbyt małych dawek nie ma efektu leczniczego (należy stosować się do zaleceń podanych na ulotce lub zaleceń lekarza).
Dziecięcy kaszel zawsze niepokoi rodziców, jednak nie każdy mokry kaszel musi świadczyć o ciężkiej chorobie. Kiedy jednak pojawia się wysoka gorączka, a produktywny kaszel pojawia się bez wcześniejszej infekcji, warto zasięgnąć porady lekarza. Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Źródła:

  • Profilaktyka zakażeń pneumokokowych – od okresu niemowlęcego po późną starość [w:] Standardy Medyczne Pediatria, styczeń-luty, 2016 r.