Władza rodzicielska

Czym jest władza rodzicielska i co się z nią dzieje w przypadku orzeczenia rozwodu?

władza rodzicielska
Władza rodzicielska

Władza rodzicielska to ogół obowiązków i praw rodziców względem dziecka. Podstawowym celem władzy rodzicielskiej jest zapewnienie dziecku należytej pieczy. Rodzicie mają stać na straży interesów dziecka, również majątkowych.

Władza rodzicielska – prawa i obowiązki

Dobro dziecka ma tutaj charakter nadrzędny. Pod władzą rodzicielską pozostaje ono do osiągnięcia pełnoletniości. Piecza nad nim obejmuje takie elementy jak obowiązek zapewnienia mu odpowiedniego wychowania, dbanie o jego rozwój duchowy i fizyczny. Sprawującym władzę rodzicielską przysługuje również prawo do zarządu majątkiem dziecka. Czynności mające na celu jego utrzymanie w niepogorszonym stanie, załatwianie bieżących spraw z nim związanych, czyli tzw. czynności zwykłego zarządu rodzice mogą wykonywać samodzielnie. Do dokonania innych czynności o znacznie poważniejszym charakterze tj. czynności przekraczających zwykły zarząd, potrzebują oni zgody sądu opiekuńczego.

Władza rodzicielska po rozwodzie rodziców

Dla wielu osób jest oczywiste, iż przysługują im odpowiednie prawa i obowiązki w stosunku do dzieci. Pojęcia władzy rodzicielskiej i jej zakres często zaczyna interesować je dopiero po rozwodzie. Małżonkowie będą zapewne chcieli zamieszkać osobno – przy kim wówczas zostanie dziecko? Zgodnie z art. 58 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków. Może on powierzyć wykonywanie władzy jednemu z rodziców ograniczając ją drugiemu. Co to oznacza? Sąd orzekając o władzy rodzicielskiej bierze pod uwagę dobro dziecka. Nie ma tutaj znaczenia, który z małżonków zawinił i doprowadził do rozkładu pożycia. W orzeczeniu może pozostawić pełną władzę rodzicielską obojgu małżonkom. Jest to możliwe wtedy, gdy wspólnemu wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie stoi na przeszkodzie konflikt pomiędzy byłymi małżonkami. W wyroku nierzadko władza rodzicielska powierzana jest właśnie obojgu rodzicom, przy czym miejsce zamieszkania dziecka ustalane jest np. przy matce. W takiej sytuacji oboje rodzice mają prawo decydować o istotnych sprawach dziecka.

Dziecko przy jednym z rodziców

W przypadku powierzenia wykonywania władzy rodzicielskiej jednemu z małżonków sytuacja wygląda już nieco inaczej. Wyrok rozwodowy określa wówczas, jakie prawa i obowiązki przysługują małżonkowi, któremu wykonywania władzy nie powierzono. To rozwiązanie stosuje się w sytuacji konfliktu związanego z rozpadem związku. Uważa się, iż w takiej sytuacji wykonywanie władzy rodzicielskiej przez oboje rodziców byłoby faktycznie niemożliwe. Istotne jest jednak to, iż w takiej sytuacji nie dochodzi do pozbawienia władzy rodzicielskiej żadnego z małżonków. Przysługuje ona im obojgu. Jedynie jej wykonywanie powierzone jest np. matce z określeniem szczegółowym obowiązków i uprawnień ojca. Ograniczenie wykonywanie władzy rodzicielskiej nie jest w tym przypadku wynikiem złego wywiązywania się z obowiązków przez jedno z rodziców (nie jest swoistą „karą”). Ograniczenie wykonywanie owej władzy jest prostą konsekwencją rozłąki eks-małżonków.

Pozbawienie praw rodzicielskich

Przypadki pozbawienia któregoś z rodziców władzy rodzicielskiej są niezwykle rzadkie. W mowie potocznej często myli się ograniczenie wykonywania władzy z jej pozbawieniem. Wynika to pewni z prostej faktu, iż rodzic, z którym dziecko będzie mieszkać, ma znacznie większą szansę na zbudowanie silniej więzi emocjonalnej z tym dzieckiem. Rozstrzygnięcie o władzy rodzicielskiej ma dla wielu osób kapitalne znaczenie ze względu na bliskość emocjonalną z synem lub córką. Należy jednak pamiętać, iż orzeczenie o władzy zawarte w wyroku rozwodowym może zostać zmienione w innym postępowaniu w przypadku wystąpienia nowych okoliczności lub zmiany starych. Nie jest to orzeczenie wydane na zawsze, chociaż jego wzruszenie nie musi być wcale łatwe.

Adwokat Małgorzata Supera
Kancelaria Supera