Zawodowe choroby kręgosłupa

W 2015 r. prawie 33 miliony dni pracy przepadło z powodu dolegliwości kręgosłupa, a prawie 2,7 miliona zaświadczeń lekarskich zostało wydanych na bóle pleców.

Zawodowe choroby kręgosłupa. Pixabay

Schorzenia te najczęściej dotykają pracowników wykonujących ciężką fizyczną pracę (górnicy, budowlańcy), osób pracujących długi czas w wymuszonej pozycji (praca biurowa) i tych, którzy są narażeni na wibracje (operatorzy ciężkiego sprzętu). Istnieją konsekwencje społeczne i ekonomiczne tego zjawiska, ponieważ wiele osób z problemami z kręgosłupem opuszcza rynek pracy, czasowo lub na stałe, zwykle z niekorzystnym wpływem na ich życie rodzinne i status społeczno-ekonomiczny. [1]

Skąd się bierze ból kręgosłupa?

U podstaw bólu leży zwykle pojęcie dyskopatii, czyli schorzenia obejmującego krążek międzykręgowy tzw. dysk. Krążki międzykręgowe to elastyczne struktury, które amortyzują ruchy kręgosłupa. Fizjologicznie z biegiem czasu ulegają one degeneracji, jednak proces ten może być przyspieszony przez nadwyrężanie kręgosłupa np. na tle zawodowym. Ma to miejsce podczas dźwigania ciężkich przedmiotów, pracy siedzącej w jednej pozycji, częstego schylania się i utrwalania nieprawidłowej postawy ciała podczas pracy. Zachodzące wtedy w obrębie krążków międzykręgowych mikrouszkodzenia z czasem doprowadzają do pęknięcia dysków i uwypuklenia jądra miażdżystego (tzw. przepuklina). W najgorszym przypadku może dojść do sekwestracji, czyli całkowitego przerwania pierścienia włóknistego i uwolnienia zawartości jądra. Wraz ze wzrostem natężenia tych zmian zwiększa się nacisk na nerwy korzeniowe, co wyzwala główne dolegliwości bólowe. [2]

Charakterystyka zawodowego bólu kręgosłupa [3]

Ból kręgosłupa najczęściej lokalizuje się w odcinku lędźwiowo-krzyżowym, ponieważ to właśnie na ten region wywierane są największe siły nacisku np. podczas dźwigania ciężkich przedmiotów. Ból może być ostry, przejściowy i promieniować do pośladków, przez uda i golenie aż do stopy. Takie zjawisko nosi nazwę rwy kulszowej, która wynika z ucisku na korzenie nerwów i może przebiegać z osłabieniem czucia, mrowieniem i drętwieniem kończyn, a nawet zniesieniem siły mięśniowej. Innym rodzajem jest przewlekły ból kręgosłupa, który wynika z postępu zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, nasila się w czasie i powoduje stopniowe ograniczenie sprawności ruchowej.

Jak uniknąć zawodowego bólu kręgosłupa?

Zapobieganie zawodowemu bólowi kręgosłupa wymaga wdrożenia zmian w sposobie codziennego funkcjonowania i wypracowanych przyzwyczajeń. W przypadku pracy siedzącej  należy zapewnić sobie ergonomiczne stanowisko pracy w postaci właściwej pozycji przy komputerze, uwzględniając dobór odpowiedniego fotela, wysokość monitora i położenie kończyn dolnych (nie można zakładać nogi na nogę). Poza tym zaleca się 2-3 minutową przerwę co 45 minut pracy w postaci krótkiego marszu i rozciągnięcia ciała. U osób wykonujących pracę fizyczną należy zwrócić uwagę na pozycję pleców przy podnoszeniu ciężarów (muszą być wyprostowane), sposób ich podnoszenia (powolny, nie raptowny) i wagę (im mniej, tym lepiej). Dodatkowo należy dołączyć zdrową aktywność fizyczną minimum 2-3 razy w tygodniu np. pływalnia, zajęcia fitness lub spacer.

Jak leczyć ból kręgosłupa?

Gdy dolegliwości są umiarkowane, można sięgnąć po leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym np. NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne) w postaci tabletek lub maści do stosowania na bolące miejsce np. rozgrzewający krem Dip Hot. Ponadto warto skierować się do fizjoterapeuty, który indywidualnie dostosuje ćwiczenia rozciągające i rozluźniające mięśnie oraz wypracuje poprawne nawyki ruchowe. Natomiast w przypadku gdy dolegliwości nie ustępują i nasilają się w czasie, należy skierować się do lekarza, który zleci badania obrazowe kręgosłupa i zaproponuje odpowiednie leczenie. [4]

1 Filip Raciborski, Robert Gasik, Anna Kłak, Disorders of the spine. A major health and social problem, Reumatologia. 2016; 54(4): 196–200.
2 Damian Kusz, Ortopedia i Traumatologia, PZWL, Warszawa 2009
3 Coote A., Haslam P., Ortopedia i reumatologia, Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2007
4 https://www.mp.pl/medycynarodzinna/diagnostyka-kliniczna/objawy-kliniczne/119389,rozpoznanie-i-leczenie-ostrego-bolu-krzyza

 

 

Artykuł partnera