Zwykła uległość czy osobowość zależna? Jak rozpoznać problem?

Nieumiejętność podejmowania decyzji i zależność od otoczenia mogą przyjmować formy chorobliwe. Jak rozróżnić zwykłą uległość od osobowości zależnej? Jak zawalczyć o siebie?

Osobowość zależna
Zwykła uległość czy osobowość zależna? Jak rozpoznać problem. Foto Tim Mossholder /Unsplash

Osobowość zależna jest rodzajem zaburzenia osobowości, dla którego charakterystyczna jest stała zależność od innych. Uległość jest cechą osobowości, która w pewnym zakresie jest w każdym z nas. Jednocześnie może ona przyjmować równie chorobliwą formę i funkcjonować jak zaburzenie psychiczne. Nadmierną uległością o znamionach choroby cechują się osoby o osobowości zależnej. Cechami charakterystycznymi tej przypadłości jest niezdolność do podejmowania samodzielnych decyzji oraz silne przywiązanie do bliskich osób.

Lęk przed odrzuceniem

Największy lęk, stale towarzyszący osobom o osobowości zależnej dotyczy samotności i odrzucenia. Dzieje się tak dlatego, że nie potrafią one funkcjonować wyłącznie w oparciu o swoje własne osądy. Nie ufają sobie i swoim kompetencjom na tyle, by na ich podstawie kierować swoim życiem. Zawsze potrzebują rady od otoczenia, a bardzo często również gotowej decyzji. Ludzie zależni za wszelką cenę unikają konfrontacji, przedkładają potrzeby innych ponad swoje i tłumią w sobie negatywne emocje. Wszystko po to, aby zostać zaakceptowanym i nie narażać się na wykluczenie z grupy. Na podstawie opinii otoczenia budują swoją tożsamość i samoocenę oraz formułują poglądy i życiowe cele. Silna potrzeba akceptacji i miłości odbija się na związkach, które tworzą osoby o osobowości zależnej. Nie stawiają one w relacjach wymagań oraz nie komunikują potrzeb i oczekiwań. Osoby takie cechują się niską samooceną, przez co często nie czują się wystarczająco dobre dla partnera.

Osobowość zależna czyli ucieczka od odpowiedzialności

Oddając kontrolę nad swoim życiem osobom postronnym, pozbywamy się również odpowiedzialności za decyzje, które podejmujemy. Nie jesteśmy winni swoich porażek, a błędy wynikają z cudzych wyborów. Wszystkie sukcesy postrzegamy jako zasługę kogoś innego, kogoś ponad nami, kto nas ukierunkował i wyznaczył zadanie. Postępująca zależność od otaczających nas ludzi stopniowo odbiera samodzielność i pozbawia resztek decyzyjności. Osoby o osobowości zależnej mają poczucie, że nie są w stanie zatroszczyć się o siebie, dlatego potrzebują czuć się „zaopiekowane” przez kogoś innego, kto nie pozwoli, by stała im się krzywda i podejmie decyzje za nich.

Całkowite podporządkowanie

Osoby z osobowością zależną potrzebują poczucia przynależności i zależności od drugiej osoby lub grupy osób. Są w stanie zrobić wiele, by zdobyć sympatię, a tym samym stać się częścią większej grupy. Z tego powodu szczególnie podatne na wpływ ideologii, organizacji oraz sekt. Dają im one poczucie bezpieczeństwa i roztaczają parasol ochronny w postaci troski, w zamian oczekując pełnej lojalności i oddania, czyli dokładnie tego, co zależni są w stanie podarować jak nikt inny. Osoby uległepodatne na manipulacje, przez co często są wykorzystywane, ponieważ nie potrafią odmawiać, a samodzielne i w pełni niezależne życie jest dla nic przerażające. Z tego powodu często pozostają w toksycznych środowiskach i relacjach, nawet jeśli pojawia się w nich przemoc psychiczna i fizyczna.
Sposobem na odzyskanie samodzielności jest psychoterapia, mająca na celu zbudowanie pozytywnej samooceny, która z kolei zwiększy wiarę we własne możliwości i zaufanie do własnych decyzji.

AB