Hanna Suchocka – historia pierwszej kobiety premier w Polsce

Stała na czele Rady Ministrów w latach 1992-1993. Była jedną z założycielek partii UD, pełniła funkcję minister sprawiedliwości, ambasadorki RP w Watykanie czy pierwszej wiceprzewodniczącej komisji weneckiej. Przypominamy historię Hanny Suchockiej.

Hanna Suchocka
Hanna Suchocka – historia pierwszej kobiety premier w Polsce. Foto Wikipedia Autorstwa Nieznany – Office of the Prime Minister of Poland, Sekretariat Prezesa Rady Ministrów, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=32063116; Autorstwa Pelz – Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=41033411

Hanna Suchocka przeszła do historii jako pierwsza pani premier w Polsce, bardzo długo funkcjonując w świadomości rodaków jako jedyna kobieta, która objęła to stanowisko. Dopiero w 2014 roku, ponad dwadzieścia lat później, na czele Rady Ministrów stanęła Ewa Kopacz, a zaraz po niej Beata Szydło. Hanna Suchocka była jednak tą, która na dobre przetarła szlaki kobietom w polskiej polityce. Pełniła później wiele istotnych funkcji w kraju, a obecnie wykłada na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Przypominamy jej fascynującą drogę.

Hanna Suchocka – początki kariery

Urodziła się w miejscowości Pleszew w województwie kaliskim (obecnie wielkopolskim). Studiowała na Wydziale Prawa i Administracji na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Na przełomie lat 60. i 70. odbyła aplikację radcowską.
W politykę wdarła się śladem babci – Anny Suchockiej, posłanki na Sejm Dzielnicowy obradujący w Poznaniu w 1918 roku. Przyszła premier Polski dostała się do Sejmu z ramienia Stronnictwa Demokratycznego, z którego wystąpiła kilka lat później. Wcześniej zawieszono ją w prawach członka, ponieważ sprzeciwiła się delegalizacji ”Solidarności” oraz stanęła w opozycji wobec dekretu o stanie wojennym. Nie kandydowała na posłankę do Sejmu w 1985 roku. Ponownie wystartowała cztery lata później z list Komitetu Obywatelskiego, zresztą z niemałym powodzeniem. W 1991 roku dołączyła do Unii Demokratycznej. Niedługo później objęła urząd premiera.

Pierwsza kobieta premier w Polsce

10 lipca 1992 roku Hanna Suchocka stanęła na czele Rady Ministrów. Dzień później uzyskała wotum zaufania. Choć funkcję premiera pełniła stosunkowo krótko – nieco ponad rok – to jej rząd przyczynił się do kilku znaczących przemian w odbudowującym się kraju. Wśród nich można wyróżnić stworzenie PPP (Programu Powszechnej Prywatyzacji), wprowadzenie podatku VAT oraz reformę samorządową, która jednak została później wstrzymana przez rządy SLD-PSL.
Hanna Suchocka nie jest jedynie pierwszą kobietą premier w Polsce, ale także autorką najkrótszego exposé w historii III RP. Trwało ono zaledwie pół godziny. Ponadto była jedynym członkiem swojej Rady Ministrów płci żeńskiej. Nie dziwi więc, że na początku, jak przyznała sama Suchocka, odczuwała lekkie przerażenie sytuacją. Udało jej się jednak spoić siedmiopartyjny rząd i przez piętnaście miesięcy odważnie kierować prawie trzydziestoma mężczyznami.

Upadek gabinetu Hanny Suchockiej

Gabinet Hanny Suchockiej był ostatnim w historii III RP, który powoływał Sejm. Procedura ta wynikała z zapisów pozostałych po Konstytucji PRL, natomiast rząd Waldemara Pawlaka oraz kolejne po nim powoływał już Prezydent Polski na mocy Małej Konstytucji z 17 października 1992 roku (a później Konstytucji RP z 1997 roku).
28 maja 1993 roku skutkiem niekonstruktywnego wotum nieufności zgłoszonego przez Alojzego Pietrzyka z NSZZ ”Solidarność” odwołano gabinet pierwszej kobiety premier w Polsce. Pełniła ona funkcję przewodniczącej Rady Ministrów jeszcze kilka miesięcy. Prezydent Lech Wałęsa ogłosił nowe wybory, w których z ramienia Unii Demokratycznej ponownie wystartowała Hanna Suchocka. Ta kandydatura nie uzyskała jednak wystarczającego poparcia.

Hanna Suchocka – co po funkcji premiera?

W 1997 roku objęła stanowisko ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego. Okres ten określała jako najbardziej stresujący w swojej karierze. Trzy lata później zrezygnowała z pełnionych funkcji. Wtedy to Władysław Bartoszewski zaproponował jej misję dyplomatyczną w Stolicy Apostolskiej. Początkowo się wahała. Nie chciała zostawiać polityki, w którą angażowała się tyle lat, jednak z drugiej strony wyznała, że nie wyobraża sobie podchodzić do kolejnej kampanii wyborczej przepełnionej oskarżeniami i oszczerstwami. Po namyśle Hanna Suchocka przyjęła posadę ambasadorki RP w Watykanie.
Pełniła jeszcze kilka ważnych funkcji. Była pierwszą wiceprzewodniczącą komisji weneckiej. W 2020 roku przyjęła Nagrodę im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego ”za owocny udział w stworzeniu fundamentów III Rzeczypospolitej”. Obecnie wykłada na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i właśnie tej dziedzinie oddaje się najbardziej.

EP