Kombucha (kombucza) to doskonała alternatywa dla orzeźwiających napojów gaszących pragnienie. Jest smaczna, a jej zwolennicy zapewniają o licznych prozdrowotnych właściwościach, jakimi się odznacza. Niestety nie ma zbyt wiele dowodów potwierdzających jej pozytywne działanie popartych badaniami naukowymi. Jaka jest więc prawda o kombuczy? Oto garść najważniejszych informacji.
Czym jest kombucha?
Kombucza to napój, który przygotowuje się poprzez dodanie do osłodzonej herbaty grzyba japońskiego. Jest to kolonia bakterii z grupy SCOBY (Symbiotic Cultures of Bacteria and Yeasts). Grzyb herbaciany fermentuje w naparze, co skutkuje powstaniem słodko-kwaśnego, musującego płynu.
Proces trwa od kilku do kilkunastu dni. W trakcie fermentacji wytwarza się kwas węglowy. Sprawia on, że kombucza staje się lekko gazowana. Ponadto w napoju zawarty jest alkohol – od 0.2 do 5%. Zwykle ma ciemnobrunatną barwę, ale może być także jasnoszary.
Prozdrowotne właściwości kombuchy
Bogaty w witaminy, składniki mineralne oraz kwasy organiczne napój posiada wiele właściwości zdrowotnych, choć wiele z nich nie zostało jeszcze potwierdzonych w badaniach naukowych. Dotychczas przeprowadzono głównie testy na zwierzętach, które wskazały na przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybiczne właściwości kombuczy. Poza tym może ona stymulować układ odpornościowy, a także pomagać w kontrolowaniu glikemii.
Zwolennicy tego napoju mówią także o innych korzyściach, które co prawda nie zostały udowodnione, ale wynikać mogą ze składu płynu. Wśród nich znajduje się:
- pozytywny wpływ na pracę nerek
- działanie antyoksydacyjne
- usprawnianie pracy układu pokarmowego
- pozytywne działanie na bezsenność i brak apetytu
- usprawnienie pracy układu moczowego
- pozytywny wpływ na układ odpornościowy
Kombuczę poleca się także na wiele innych dolegliwości m.in. na nadciśnienie, podwyższony cholesterol czy cukrzycę. Wchodzi również w skład niektórych kosmetyków.
Kombucha – jak przyrządzić?
Klasyczna wersja kombuczy to ta oparta na czystej herbacie słodzonej białym cukrem. Oczywiście kiedy już nabierzemy doświadczenia w przygotowywaniu napoju, możemy poeksperymentować z innymi bazami, ale początkowo doradza się pozostanie przy standardowym wariancie.
Kombuczę przyrządza się zawsze w szklanym naczyniu. Potrzebne będą nam również:
- herbata (1 torebka lub kilka łyżeczek herbaty liściastej)
- woda (1 litr)
- cukier biały (pół szklanki)
- napój z poprzedniej fermentacji bądź 1 łyżka octu winnego
- grzyb herbaciany
Należy zapatrzyć herbatę w jednym litrze wody, osłodzić, wymieszać i poczekać, aż ostygnie. Następnym krokiem jest dodanie napoju z poprzedniej fermentacji (pół szklanki) lub octu winnego. Ostatni składnik naszej kombuczy, grzyb japoński, umieszczamy jaśniejszą stroną do góry na środku naczynia. Teraz wystarczy tylko zakryć otwór oddychającym płótnem lub gazą i obwiązać gumką recepturką. Tak przygotowany napój odstawiamy w suche, zacienione miejsce. Po upływie kilku dni otwieramy naczynie, wyjmujemy grzyb, oddzielamy jego obie warstwy i przekładamy do oddzielnych słoików. Jeśli zalejemy je niewielką ilością powstałej kombuczy i włożymy do lodówki, SCOBY przetrwa tak wiele miesięcy.
Przygotowany napój możemy spożywać po schłodzeniu. Przy następnych próbach przyrządzania warto poeksperymentować z nowymi bazami np. herbatą zieloną bądź innymi ziołami.
Przeciwwskazania i dawkowanie
Mimo licznych właściwości prozdrowotnych, na kombuczę trzeba jednak uważać. Przede wszystkim należy pamiętać, że powinno się ją spożywać stopniowo. By przyzwyczaić organizm do napoju, powinno się zacząć od picia jednej łyżeczki dziennie. Po krótkim okresie można zwiększyć dawkę, która jednak nie będzie przekraczać 118 ml na dzień. Nie należy również pić kombuczy przez dłuższy czas.
Przez ostatnich kilkadziesiąt lat odnotowano niewielką liczbę działań niepożądanych związanych ze spożyciem tego płynu. Wśród nich wyróżnia się spadek stężenia sodu we krwi, a także ostre zapalenie wątroby u osoby, która piła napój codziennie przez dwa lata. Występują również przypadki kwasicy mleczanowej w przypadku konsumentów przyswajających dawki większe niż 118 ml na dzień.
Pamiętajmy, że kombucza zawiera alkohol, a więc nie należy spożywać jej w ciąży ani poniżej 18. roku życia. Nie zaleca się jej również diabetykom ze względu na to, że zawiera ona cukier. Szczególną ostrożność w piciu napoju rekomenduje się także osobom zmagającymi się z chorobami układu pokarmowego, cierpiącym na zespół jelita drażliwego czy pacjentom z osłabionym układem immunologicznym. Wśród przeciwwskazań znajdują się też reumatyzm, miażdżyca, reumatoidalne zapalenie stawów oraz kamica szczawianowa.
