Noc listopadowa w Łazienkach Królewskich”. Ekspozycja, przygotowana z okazji 120. rocznicy wydania dramatu „Noc listopadowa”, odsłania kulisy literackiej i teatralnej twórczości Stanisława Wyspiańskiego. Wystawa potrwa od 29 listopada 2024 r. do 2 marca 2025 r.
Historia, mitologia i teatr w jednym miejscu
Dramat „Noc listopadowa” powstał z inspiracji wizytą Wyspiańskiego w Łazienkach Królewskich na przełomie stycznia i lutego 1898 r. To właśnie królewska rezydencja, jej architektura i historia stały się tłem dla dzieła łączącego powstanie listopadowe z antyczną mitologią. Wyobraźnia artysty ożywia w dramacie postaci historyczne, bóstwa olimpijskie oraz mityczne istoty, tworząc niesamowity świat, w którym historia splata się z legendą.
Wystawa „Ikonosfera Wyspiańskiego. Noc listopadowa w Łazienkach Królewskich” to niezwykłe wydarzenie, które wciąga widzów w wielowymiarowy świat Stanisława Wyspiańskiego – poety, dramaturga, malarza i wizjonera. Oto, co przygotowali organizatorzy:
Świat teatralnych wizji Wyspiańskiego
- Kostiumy sceniczne i rekwizyty z dawnych inscenizacji „Nocy listopadowej”, ukazujące różnorodność podejść artystycznych do interpretacji dramatu.
- Makiety teatralne, w tym prace samego Wyspiańskiego, które pokazują jego proces twórczy i wyjątkową wrażliwość na przestrzeń sceniczną.
- Fotografie, plakaty i afisze teatralne, dokumentujące historię wystawiania dramatu od prapremiery w 1908 roku aż po współczesne realizacje.
- Fragmenty dekoracji – detale scenograficzne oddające atmosferę Łazienek Królewskich i wyobraźnię artysty.
- Ścieżki dźwiękowe wybranych inscenizacji, które pozwolą zwiedzającym usłyszeć, jak dramat Wyspiańskiego rozbrzmiewał na scenie.
Inspiracje Wyspiańskiego
- Łazienkowskie rzeźby i dzieła sztuki, które były bezpośrednią inspiracją dla artysty – m.in. posągi Ateny i Aresa z Pałacu na Wyspie.
- Literackie odniesienia, takie jak „Iliada” Homera, które nadały mitologiczny wymiar dramatowi.
- Dramaty muzyczne Richarda Wagnera oraz dzieła Maxa Klingera, które wpłynęły na plastyczną i symboliczną warstwę twórczości Wyspiańskiego.
- Obraz Jacka Malczewskiego „Wyspa umarłych” inspirowany dziełem Arnolda Böcklina – włączony do wystawy od stycznia 2025 roku.
Historia „Nocy listopadowej” na polskich scenach
- Prapremiera w Teatrze Miejskim w Krakowie w 1908 roku, przygotowana zgodnie ze wskazówkami Wyspiańskiego przez Ludwika Solskiego.
- Kultowe inscenizacje powojenne trzech wybitnych reżyserów: Kazimierza Dejmka, Andrzeja Wajdy i Jerzego Grzegorzewskiego. Zwiedzający dowiedzą się, jak Łazienki Królewskie zostały przedstawione w ich interpretacjach i jakie symboliczne znaczenie im nadano.
- Dokumenty pracy teatralnej – szkice reżyserów, projekty scenografii i kostiumów, pozwalające zajrzeć za kulisy powstawania spektakli.
Unikatowe eksponaty z polskich i zagranicznych kolekcji
- Plakat Gustava Klimta z 1898 roku przedstawiający Atenę, który zainspirował Wyspiańskiego do stworzenia tej postaci w „Nocy listopadowej”.
- Artefakty z polskich muzeów, teatrów i archiwów, które na co dzień nie są dostępne publiczności, m.in. rysunki Wyspiańskiego, materiały sceniczne i rzadkie wydawnictwa.
Interaktywne doświadczenia
- Przedmioty do poznawania dotykowego – repliki kostiumów, tkaniny teatralne i materiały scenograficzne, umożliwiające wniknięcie w detale warsztatu teatralnego.
- Strefa twórcza „Co tu grają?” w Starej Kordegardzie, gdzie rodziny z dziećmi mogą odkrywać teatralny świat Wyspiańskiego poprzez interaktywne zabawy i warsztaty.
Wszystkie te elementy składają się na kompleksową, wielowątkową opowieść o dziele Wyspiańskiego, które do dziś zachwyca swoją poetyką, dramaturgią i odwagą w łączeniu historii z mitologią. To wyjątkowa okazja, by spojrzeć na Łazienki Królewskie oczami jednego z najwybitniejszych artystów polskiej kultury.
