Rozpoznanie nowotworu jamy ustnej to ogromne wyzwanie dla chorego – zarówno emocjonalne, jak i fizyczne. Każdego roku ponad 4 tysiące Polaków słyszy diagnozę złośliwego nowotworu jamy ustnej, a sukces leczenia w dużej mierze zależy od wczesnego wykrycia i odpowiedniej opieki. W trakcie terapii onkologicznej często pojawiają się dokuczliwe problemy w obrębie jamy ustnej: bolesne zmiany, stany zapalne, suchość błony śluzowej czy infekcje. To wszystko może utrudniać codzienne funkcjonowanie – jedzenie, mówienie czy nawet uśmiech.
Dobra wiadomość jest taka, że właściwa higiena jamy ustnej i współpraca z lekarzem dentystą mogą znacznie złagodzić objawy, zwiększyć komfort i zapobiec powikłaniom. Joanna Dziewit, dyplomowana higienistka stomatologiczna, ekspertka współpracująca Pierre Fabre Oral Care, właścielem marek Elgydium i Eludril, wyjaśnia, jak dbać o jamę ustną przed i w trakcie choroby nowotworowej, na co zwracać uwagę oraz gdzie szukać pomocy.
Rola dentysty i higienistki we wczesnym wykrywaniu zmian
Regularne wizyty u lekarza dentysty i higienistki odgrywają kluczową rolę we wczesnym wykrywaniu zmian rakowych w obrębie jamy ustnej. Niestety, wiele przypadków diagnozowanych jest zbyt późno – w stadium zaawansowanym udaje się wyleczyć tylko około 30–40% chorych. Dzieje się tak, ponieważ początkowe objawy często są bagatelizowane lub trudne do samodzielnego zauważenia. Dentysta czy higienistka stomatologiczna podczas rutynowego przeglądu dokładnie ocenia całą jamę ustną: język, dziąsła, policzki, podniebienie, dno jamy ustnej. Dzięki temu jest w stanie rozpoznać ewentualne zmiany i wczesne objawy choroby.
Niepokojące objawy – kiedy zgłosić się do dentysty?
Każdy z nas powinien znać podstawowe symptomy, które mogą wskazywać na rozwijający się nowotwór w jamie ustnej. Na jakie objawy trzeba zwrócić uwagę? Przede wszystkim na wszelkie zmiany, które utrzymują się dłużej niż około 2–3 tygodnie. Należą do nich m.in.:
- owrzodzenia lub ranki, które się nie goją (np. na języku, dziąśle, wewnętrznej stronie policzka)
- białe lub czerwone plamy na błonie śluzowej jamy ustnej. Mogą wyglądać jak białawy nalot, zaczerwieniony obszar lub plamka o nietypowym zabarwieniu
- guzki, zgrubienia lub obrzęki w obrębie jamy ustnej lub na wardze
- przewlekły ból lub drętwienie w ustach, gardle albo uchu bez wyraźnej przyczyny
- trudności w połykaniu, żuciu lub mówieniu oraz nawracająca chrypka
- guzek na szyi (powiększony węzeł chłonny) lub obrzęk okolicy twarzy/szyi.
Ekspertka uspokaja: oczywiście takie objawy nie zawsze oznaczają nowotwór – często mają inne, mniej groźne przyczyny. Jednak tylko lekarz jest w stanie to ocenić. Zasada jest prosta: zmiana, która nie znika w ciągu dwóch tygodni, powinna być skontrolowana. W razie potrzeby dentysta skieruje pacjenta do odpowiedniego specjalisty (np. chirurga szczękowego lub laryngologa) na dalsze badania.
