Choroba alkoholowa to kwestia, wokół której od początków jej diagnozowania narosło wiele mitów, które w znacznej mierze utrudniają przeprowadzenie wiarygodnych badań na ten temat. Jednym z tego rodzaju zagadnień jest różnica pomiędzy przebiegiem choroby u kobiet i mężczyzn.
Co to jest alkoholizm?
Alkoholizm to choroba złożona, na którą składają się czynniki fizjologiczne, psychologiczne i społeczne. W najprostszym ujęciu alkoholizm jest zaburzeniem, które przejawia się spożywaniem dużej ilości alkoholu przy jednoczesnej utracie kontroli nad piciem. Alkoholik czuje przymus picia, który ma charakter zarówno somatyczny, jak i psychiczny. Choroba alkoholowa rozwija się w fazach, które – według WHO – oznaczają również typy alkoholizmu.
Pierwsza faza choroby alkoholowej charakteryzuje się nieregularnym, epizodycznym nadmiernym piciem. Może ona trwać nawet wiele lat i nie musi jeszcze prowadzić do rozwoju uzależnienia od alkoholu. Koleją fazą jest okres, który charakteryzuje się piciem regularnym, a ilość wypijanego jednorazowo alkoholu się zwiększa. Ma to związek z bardzo częstym zwiększeniem tolerancji alkoholu. Dla osiągnięcia zamierzonego efektu alkoholik potrzebuje wypić więcej. Ten okres jest kluczowy dla wykształcenia się nałogu psychicznego i społecznych konsekwencji nadużywania alkoholu. W ostatniej fazie – toksykomanii alkoholowej – następuje pełne, psychiczne i somatyczne uzależnienie od alkoholu. Tolerancja alkoholu spada, a każdorazowe zaprzestanie picia powoduje pojawienia się objawów alkoholowego zespołu abstynencyjnego. W tej fazie rozwijają się najmocniej skutki psychicznego i fizycznego uzależnienia. Pojawiają się powikłania psychiczne oraz choroby związane z długim nadużywaniem alkoholu – marskość wątroby, polineuropatia, miopatia, ogólne wyniszczenie organizmu i wiele innych.
Jak rozpoznać problem alkoholowy?
Rozumienie alkoholizmu jako choroba i sposób jego diagnozowania określone są przez WHO. Istnieje osiem podstawowych objawów alkoholizmu, a chorobę diagnozuje się, jeżeli wystąpią w tym samym czasie przynajmniej trzy z nich. Pierwszym z objawów jest (1) głód alkoholowy, który charakteryzuje się silną potrzebą picia. Kolejnym jest (2) zmniejszona kontrola nad piciem. Polega na trudnościach w unikaniu i odmawianiu picia alkoholu, oraz trudności w przestaniu picia w zaplanowanym momencie. Inne objawy to (3) wystąpienie alkoholowego zespołu abstynenckiego i (4) picie w celu zapobieżenia jego skutkom. Bardzo charakterystyczna jest (5) zmieniona (najczęściej zwiększona) tolerancja na alkohol. Częstymi objawami są również: zawężenie (6) ilości wzorców zachowań związanych z piciem, (7) spadek zainteresowania innymi, alternatywnymi przyjemnościami, (8) picie pomimo wiedzy na temat szkodliwości alkoholu.
Męski i kobiecy alkoholizm
Na poziomie somatycznym nie ma różnicy pomiędzy alkoholizmem u mężczyzn, a alkoholizmem u kobiet. Dotyczą ich takie same schorzenia związane z przewlekłym piciem, a jeżeli pojawia się zespół odstawienia abstynenckiego – przebiega on tak samo. Pewne różnice pojawiają się natomiast na poziomie uzależnienia psychicznego i społecznych konsekwencji uzależnienia. Jak się jednak wydaje, różnice te nie polegają na występowaniu różnego rodzaju, zależnych od płci reakcji, a raczej na różnicy w wychowaniu, socjalizacji i społecznej percepcji osób pijących.
Kobiety wychowywane są zazwyczaj w inny sposób niż mężczyźni, co w znacznej mierze przekłada się na różnice w postrzeganiu siebie, byciu postrzeganym przez ogół i społeczne oczekiwania, przed jakimi stają. Istnieje o wiele mniejsze społeczne przyzwolenie na picie alkoholu przez kobiety. Dotyczy to zarówno picia w małych ilościach (również tego, co jest postrzegane jako mała ilość alkoholu), rodzaju alkoholu, oraz picia nałogowego. Regularne picie nawet dużych ilości alkoholu przez mężczyzn jest – o ile nie przekłada się jawnie na pogorszenie relacji społecznych i rodzinnych – o wiele bardziej neutralnie niż regularne picie w przypadku kobiet. Kobiety uzależnione od alkoholu podlegają również o wiele dalej idącej krytyce społecznej. Istotne jest również to, w jaki sposób postrzegana jest genderowa rola kobiet w społeczeństwie i jej zaniedbanie będące skutkiem nałogu.
Kolejną kwestią jest brak miarodajnych statystyk związanych z alkoholizmem wśród kobiet. Najczęściej cytowane badania mówią, że kobiety stanowią zaledwie 15% osób uzależnionych, jednak dzisiaj jest to coraz częściej podważane. Współczesne badania pokazują, że kobiety uzależnione od alkoholu znacznie rzadziej niż mężczyźni korzystają z profesjonalnej pomocy, jak również znacznie rzadziej przyznają się komukolwiek do choroby. Wynika to ze wspomnianej wcześniej, o wiele mniejszej społecznej akceptacji dla alkoholizmu wśród kobiet. Skutkiem tego jest znaczny odsetek osób nieleczących się i nieuzyskujących żadnego wsparcia – medycznego i psychologicznego – w przypadku uzależnienia.
Gdzie szukać pomocy?
Pomocy w przypadku uzależnienia od alkoholu można szukać w profesjonalnych ośrodkach terapeutycznych oraz w organizacjach samopomocowych. Działające w całej Polsce Ośrodki Terapii Uzależnień, oferujące między innymi leczenie alkoholizmu stanowią podstawowy kierunek dla osób uzależnionych. Udzielają one pomocy psychologicznej i psychiatrycznej osobom uzależnionym, a także – w razie potrzeby – kierują na specjalistyczne leczenie, terapie i do grup pomocniczych. Dobre skutki we wspieraniu wychodzenia z nałogu daje uczestnictwo w spotkaniach grup Anonimowych Alkoholików, które oferują osobom uzależnionym wsparcie, zrozumienie i możliwość skorzystania z doświadczeń innych, uzależnionych od alkoholu osób. Warto pamiętać o tym, że alkoholizm to choroba, która w znacznym stopniu utrudnia autodiagnozę, a także powoduje zmianę zainteresowań i zachowań, która zazwyczaj nie popycha chorego do szukania pomocy. Znaczną pomocą może być więc interwencja rodziny, czy bliskich osób. Nie można zapomnieć również o tym, że problem alkoholizmu nie dotyczy wyłącznie osoby uzależnionej, a rozciąga się i wpływa mocno na całe jej otoczenie. Ośrodki wyspecjalizowane w leczeniu uzależnień świadczą pomoc bardzo często również osobom z najbliższego otoczenia alkoholików.
Wśród ośrodków zajmujących się terapią uzależnień, są również takie, które zajmują się wyłącznie kobietami. Osoby szukające w nich pomocy mogą liczyć na profesjonalne wsparcie oraz bezpieczny proces wychodzenia z nałogu, a także zrozumienie i otoczenie, które pozytywnie wpływa na skuteczność leczenia.
Skorzystaj z pomocy Prywatnego Ośrodka Leczenia Alkoholizmu. Terapie Tu i teraz
