Specyficzny klimat tamtych lat pamięta każdy, komu dane było urodzić się w czasach, gdy Polską rządziły komunistyczne partie robotnicze. Z okresu PRL-u wywodzi się wiele ikon estrady, kultury, sportu oraz polityki. Wiele z tych osób, niegdyś stanowiących niemalże epokowy peerelowski symbol, powoli odchodzi w niepamięć. Czas mija, pojawiają się nowi celebryci, tymczasem historia się zaciera. Właśnie dlatego przypominamy o najpopularniejszych postaciach tamtych lat. Oto ikony PRL-u.
Adam Słodowy
Lata wczesnej młodości spędził w wojsku. Uzyskał stopień majora, jednak szybko zrezygnował z kariery militarnej i zajął się majsterkowaniem. Prowadził program ”Zrób to sam”, w którym uczył Polaków podstaw konstruowania, a także tego, co dziś nazwalibyśmy DIY. Produkcja cieszyła się niesamowitą popularnością zarówno wśród młodszych, jak i starszych widzów.
Adam Słodowy napisał wiele książek na temat samodzielnego tworzenia czegoś z niczego oraz motoryzacji. Był autorem scenariusza do serii animacji ”Pomysłowy Dobromir” oraz ”Pomysłowy wnuczek”. Otrzymał literacką nagrodę SBP jako autor najczęściej czytanych przez użytkowników bibliotek publicznych książek. Jeszcze w tym samym roku (1983) przeszedł na emeryturę, ale co jakiś czas pojawiał się w kampaniach reklamowych. Zmarł w 2019 roku. Pochowano go na warszawskich Powązkach.
Teresa Iżewska
Zaczynała jako studentka chemii, lecz bardzo szybko uświadomiła sobie, że jest stworzona do czegoś innego. Wydział Aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie od razu przyjął ją na drugi rok. Była na tyle dobra, że zwrócił na nią uwagę sam Andrzej Wajda. To właśnie w jego filmie zadebiutowała. Zagrała w produkcji ”Kanał”, którą doceniono głównie za granicą. Zaczęła otrzymywać propozycje ról w zachodnich dziełach, ale władze PRL-u nie pozwalały jej na wyjazd. Przyczyną był niefortunny wywiad, jakiego Iżewska udzieliła we francuskiej prasie. Niepochlebnie skomentowała w nim stawki oferowane polskim aktorom. Urzędnicy jej szczere słowa uznali za obrazę ojczyzny i odebrali kobiecie paszport. W ten sposób zagraniczna kariera Teresy Iżewskiej stanęła w miejscu.
Aktorka była trzykrotnie zamężna. Pojawiały się również plotki o jej romansie z Andrzejem Wajdą. Mogła osiągnąć naprawdę wiele, jednak przyszłość okazała się dla niej tragiczna. Zmarła w 1982 roku, prawdopodobnie popełniwszy samobójstwo.
Violetta Villas
Jej życie było pełne kontrowersji i burzliwych zawirowań. Królowa peerelowskiej estrady, legenda muzyki, a przez niektórych uważana nawet za ikonę seksu. Inni z kolei mówili o niej jako o symbolu kiczu. Miała oryginalny wizerunek, który nie każdemu się podobał, ale głosu nie odmawiał jej nikt. Była obdarzoną niesamowitym sopranem śpiewaczką. Podobno romansowała nawet z Frankiem Sinatrą. Mimo to jej historia nie wydaje się zbyt wesoła.
Violetta Villas, a właściwie Czesława Gospodarek, mierzyła się z wieloma problemami. Przez pewien czas przebywała w szpitalu psychiatrycznym. Jej owiana tajemnicą śmierć (2011 rok) wzbudziła zainteresowanie mediów na całym świecie. Do zgonu miała bowiem przyczynić się opiekunka Villas, która nie udzielała piosenkarce należytej pomocy, za co skazano ją w sądzie. Została również skazana za znęcanie się psychiczne i fizyczne nad gwiazdą.
Władysław Kozakiewicz
Znany polski lekkoatleta. Podczas mistrzostw olimpijskich w Moskwie zdobył złoty medal w skoku o tyczce. To właśnie wtedy wykonał znamienny gest w kierunku gwiżdżących kibiców rosyjskich (nazwany potem gestem Kozakiewicza). Przez to zdarzenie sportowcowi groziło odebranie medalu oraz pobitego podczas zawodów rekordu. Polskie władze wytłumaczyły jednak, iż lekkoatletę po prostu złapał skurcz.
Władysław Kozakiewicz przez jakiś czas odnosił jeszcze znaczące sukcesy sportowe. Później zaczął próbować swych sił w polityce, bezskutecznie. Jeszcze w 2019 r. kandydował do Parlamentu Europejskiego oraz do Senatu, jednak nie przyniosło to żadnych rezultatów.
Kabaret Starszych Panów
Duet, na którym wychował się niejeden Polak. Jeremi Przybora i Jerzy Wasowski stali się mistrzami dowcipu i królami rozrywki przełomu lat 50. i 60. Tworzyli jeden z najpopularniejszych programów telewizyjnych tamtego okresu. Kabaret ukazywał się na antenie I Programu Telewizji Polskiej oraz w Polskim Radiu. Starsi Panowie wyróżniali się strojem (nosili cylindry i fraki), przewrotną nazwą (wcale nie byli w podeszłym wieku), a także inteligentnym dowcipem w piosenkach, skeczach i dialogach. W swoim programie regularnie gościli śmietankę ówczesnego show-biznesu: Kalinę Jędrusik, Wiesława Gołasa, Bohdana Łazukę czy Irenę Kwiatkowską.
Kabaret Starszych Panów zakończył działalność w 1966 roku. Duet wrócił na scenę w 1978 i przez dwa lata tworzył Kabaret Jeszcze Starszych Panów.
Mężczyźni znaleźli się na pamiątkowych monetach NBP. Jeremi Przybora został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla kultury polskiej. Zmarł w 2004 roku, z kolei Wasowski w 1984.
Janusz Kłosiński
Polski aktor i reżyser. Grał w wielu kultowych produkcjach m.in. w ’’Janosiku” czy w serialach ”Czterdziestolatek” oraz ”Czterej pancerni i pies”. Był uwielbiany przez widzów aż do 13 grudnia 1981 roku – tego dnia wystąpił w telewizji i otwarcie poparł wprowadzenie stanu wojennego. Publiczność zbojkotowała aktora, który, jak się wydawało, sprzymierzył się z ówczesną władzą. Zaledwie miesiąc później, po tym, jak widownia spektaklu ”Wesele” zareagowała negatywnie na jego obecność na scenie, zrezygnował ze wszystkich ról. Po latach wyznał, że nie miał nikomu tego za złe, a sama ta sprawa ”nigdy go nie bolała”.
Umarł w 2017 roku jako aktor wyklęty. Choć zdobył wiele nagród i współpracował z wielkimi teatrami, nie mógł się w pełni realizować. Być może gdyby nie wypowiedź z 1981 roku, stałby się jedną z najwybitniejszych polskich postaci kina i szklanego ekranu.
Danuta Lato
Historię Danuty Lato przypominaliśmy już jakiś czas temu w artykule ”Kiedyś sławne, dziś zapomniane. O wielkich gwiazdach, które odeszły w niepamięć”. Mogła poszczycić się najsłynniejszym biustem w całym PRL-u. Sławę przyniosły jej rozbierane sesje, które przykuły uwagę w szczególności mieszkańców Europy Zachodniej. Została aktorką w filmach erotycznych i nie tylko, a potem także gwiazdą italo disco. Nagrała płytę z Sabriną i Samanthą Fox. Jej utwór ”Touch My Heart” stał się hitem na skalę światową. Gdy była u szczytu sławy, nagle zniknęła. Jak się później okazało, zrezygnowała z wielkiej kariery na rzecz fizjoterapii.
– Gdy dziś niektórzy z moich pacjentów przez przypadek dowiadują się o mojej artystycznej przeszłości, jest mi bardzo miło – wyznała w jednym z ostatnich wywiadów. Mimo to nie planuje wracać do show-biznesu.
Wojciech Młynarski
Prawdziwa legenda estrady – poeta, artysta kabaretowy, satyryk, kompozytor i można by tak wymieniać bez końca. Zadebiutował na początku lat 60. w klubie Hybrydy. Pisał wybitne teksty satyryczno-humorystyczne. Mówiono, że tworzy tzw. felietony śpiewane. Jego piosenki pojawiały się w popularnych serialach i filmach. Komponował i układał teksty m.in. dla Maryli Rodowicz, Andrzeja Zauchy, Krzysztofa Krawczyka, Zbigniewa Wodeckiego czy Alicji Majewskiej. Do historii przeszło jego charakterystyczne wykonanie utworu ”Jesteśmy na wczasach”.
Dwie córki artysty – Agata i Paulina – zostały znanymi dziennikarkami. Sam Młynarski aż do śmierci tworzył i zajmował się działalnością artystyczną. Zmarł w 2017 roku po długiej chorobie.
Lech Wałęsa
Człowiek, którego raczej nie trzeba przedstawiać, natomiast warto przypomnieć o jego zasługach. W ostatnich latach częstokroć krytykowany w związku z licznymi kontrowersjami z przeszłości. W okresie PRL-u przywódca opozycji demokratycznej. Współzałożyciel NSZZ ”Solidarność”. W 1983 roku został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla, a w latach 1990-1995 pełnił funkcję prezydenta RP. Tygodnik ”Time” uznał go za jednego ze stu najważniejszych ludzi ubiegłego stulecia. Jego działalność zaowocowała wieloma odznaczeniami i tytułami. Dziś, choć nie działa już w polityce tak prężnie jak kiedyś, często jest zapraszany do programów publicystycznych i otwarcie opowiada o problemach, z którymi współcześnie mierzy się Polska. Występuje w koszulce ”KonsTYtucJA” i, jak zapowiada, będzie to robił dopóki, dopóty w kraju nad Wisłą łamane będzie prawo.
Eliza Pomianowska
