Narodowe Święto Niepodległości, obchodzone w Polsce 11 listopada, upamiętnia dzień, w którym Polska odzyskała niepodległość po 123 latach zaborów, czyli podziału między Rosję, Prusy i Austrię, trwającego od 1795 roku. Był to efekt skomplikowanej sytuacji politycznej i wojskowej, jaka powstała w Europie w końcowej fazie I wojny światowej. W 1918 roku, po klęsce państw centralnych, czyli Niemiec i Austro-Węgier, doszło do upadku wielu imperiów, co stworzyło możliwość odbudowy niepodległego państwa polskiego.
Kontekst historyczny i sytuacja Polski przed rozbiorami Polska, w wyniku trzech rozbiorów przeprowadzonych przez sąsiednie mocarstwa (1772, 1793 i 1795), zniknęła z mapy Europy. Władze Rosji, Prus i Austrii przejęły terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów, doprowadzając do całkowitej utraty suwerenności przez Polskę. Działania te pozostawiły Polaków bez własnego państwa i zmusiły ich do życia pod rządami zaborców. Mimo to przez cały okres zaborów naród polski podtrzymywał swą tożsamość, organizując powstania, jak Powstanie Listopadowe (1830-1831) i Powstanie Styczniowe (1863-1864), które miały na celu odzyskanie niepodległości.
Nadzieje na niepodległość a I wojna światowa
Dopiero wydarzenia I wojny światowej (1914-1918) otworzyły realne szanse na odrodzenie Polski. Wojnę tę toczyły ze sobą głównie Niemcy i Austro-Węgry (państwa centralne) oraz Rosja, Wielka Brytania, Francja i inne kraje (Ententa). Wybuch konfliktu miał dla Polaków szczególne znaczenie, ponieważ zaborcy stali się przeciwnikami – z jednej strony walczyły Niemcy i Austro-Węgry, a z drugiej Rosja. Polscy politycy i wojskowi w różnych częściach świata dostrzegli w tym szansę na wykorzystanie sytuacji do odbudowy własnego państwa.
Działalność Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego
W okresie wojny ruch niepodległościowy w Polsce przybrał różne formy. Józef Piłsudski stanął na czele Legionów Polskich, które walczyły u boku Austro-Węgier, licząc na przyszłą autonomię lub niepodległość Polski. Z kolei Roman Dmowski prowadził działania dyplomatyczne na Zachodzie, zdobywając poparcie dla idei niepodległej Polski u państw Ententy. Różne koncepcje działania obu przywódców, choć odmienne, ostatecznie przyczyniły się do wspólnego celu, jakim było odzyskanie suwerenności.
11 listopada 1918 – kluczowy dzień
11 listopada 1918 roku, po podpisaniu przez Niemcy rozejmu kończącego I wojnę światową, Polska uzyskała szansę na odzyskanie niepodległości. Władza wojskowa nad tworzącą się armią polską została przekazana Józefowi Piłsudskiemu, który 10 listopada przybył do Warszawy po uwolnieniu z więzienia w Magdeburgu. Tego dnia, na mocy decyzji Rady Regencyjnej, przejął on zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi, co oznaczało początek odbudowy polskiej władzy. Piłsudski stał się centralną postacią tego procesu i pierwszym Naczelnikiem Państwa w odrodzonej Polsce.
Proces odzyskiwania niepodległości i pierwsze obchody święta
Droga do pełnej suwerenności była jednak długa i wymagała wysiłków dyplomatycznych oraz wojskowych. Proces kształtowania granic Polski trwał aż do 1923 roku, kiedy to ostatecznie uznano jej granice międzynarodowo. Już od 1919 roku 11 listopada zaczęto obchodzić jako symbol odzyskania niepodległości. Oficjalnie ustanowiono to święto w 1937 roku, ale po wybuchu II wojny światowej i w okresie PRL jego obchody zostały zniesione, a Polacy świętowali nieoficjalnie, często w tajemnicy.
Przywrócenie obchodów po 1989 roku
Dopiero po upadku komunizmu w 1989 roku Narodowe Święto Niepodległości zostało przywrócone. Stało się jednym z najważniejszych świąt państwowych, obchodzonym z dumą i refleksją nad walką o niepodległość, patriotyzmem oraz wartościami narodowymi. Od tamtej pory co roku 11 listopada organizowane są uroczystości państwowe, marsze, parady wojskowe, składanie kwiatów pod pomnikami oraz różne wydarzenia kulturalne. W ten sposób Polacy oddają hołd przodkom, którzy walczyli o wolność kraju, a także podkreślają swoje przywiązanie do wartości demokratycznych i narodowych.
Narodowe Święto Niepodległości jest obecnie dniem pełnym symboliki i wyrazem pamięci o wielkim wysiłku, jakim była walka o wolność. Jest to czas wspólnotowego przeżywania historii i przypominania o znaczeniu suwerenności dla przyszłości kraju.
