Alergia, zwana popularnie uczuleniem, to choroba, u podłoża której leży nieprawidłowa, nadmierna reakcja układu odpornościowego na czynniki zewnętrzne, żywność i przedmioty codziennego użytku, które są obojętne dla zdrowego człowieka a uczulające dla danego organizmu.
Ta patologiczna odpowiedź tkanek na alergen polega na reakcji immunologicznej związanej z powstaniem swoistych przeciwciał, które po związaniu z antygenem doprowadzają do uwolnienia różnych substancji, zwanych mediatorami stanu zapalnego.
Chociaż alergię uważa się za chorobę XX i XXI wieku, to jej istnienie znane było od dawna. Termin „alergia” został użyty po raz pierwszy przez Clemensa Petera von Pirqueta, wiedeńskiego pediatrę i naukowca, w 1906 roku. Dosłownie oznacza on odmienną reakcję (gr. allos – inny + ergos – reakcja).
Szacuje się, ze obecnie na różne postacie alergii choruje 10-30% populacji i liczba ta ulega zwiększeniu z roku na rok. Z ostatnich badań wynika, że alergikiem jest co trzeci mieszkaniec Warszawy. Już troje z dziesięciu noworodków jest alergikami, a prognozy są zatrważające – około połowy XXI wieku każdy z noworodków będzie alergikiem.
Co wywołuje alergie?
Skłonność do alergii jest uwarunkowana genetycznie, co oznacza, że w większości przypadków nie można zapobiec jej wystąpieniu. Ryzyko uaktywnienia wzrasta w sprzyjających temu warunkach, jak postępujące zanieczyszczenie środowiska. Wzrostowi liczby zachorowań sprzyja więc życie w dużych aglomeracjach miejskich, duża ekspozycja na spaliny i mikrocząsteczki gumy z opon, które unosząc się w powietrzu powodują uszkadzanie błony śluzowej układu oddechowego. Ułatwia to wnikanie alergenów, a wtedy wzrasta możliwość rozwoju alergii. Mieszkańcy wsi są mniej narażeni na zanieczyszczenie powietrza, ale tam z kolei jest więcej pyłków.
Co to jest alergen?
To czynnik, w zetknięciu z którym organizm ludzki, broniąc się przed nim, zaczyna wytwarzać specyficzne przeciwciała. Alergeny mogą się znajdować wszędzie: w powietrzu, w napojach i jedzeniu, w środkach higieny, w kosmetykach, ubraniach i pościeli, sprzętach codziennego użytku, meblach, farbach. Do walki z alergenami organizm mobilizuje mechanizmy odpornościowe, czyli występujące we krwi przeciwciała. Podczas każdorazowego zetknięcia się z alergenem wytwarzanych jest coraz więcej przeciwciał. To właśnie one, w wyniku reakcji chemicznych zachodzących w organizmie, dają typowy dla alergii obraz – podrażnienie nosa (kichanie, katar), zaczerwienienie i łzawienie oczu, wysypkę i swędzenie skóry, obrzęk krtani, napad duszności, biegunkę.
Czynniki zewnętrzne leżące u podłoża alergii to:
- Substancje lotne – pyłki, kurz, sierść zwierząt, zarodniki pleśni
- Drobnoustroje – bakterie, grzyby
- Niektóre pokarmy – mleko, jajka, cytrusy, owoce jagodowe
- Związki i substancje chemiczne – antybiotyki i inne leki, barwniki, guma, konserwanty, metale
- Jady owadów – szerszenia osy, pszczoły
Alergeny można podzielić na grupy:
- Areoalergeny, czyli alergeny wziewne (np. pyłki traw, zarodniki pleśni, kurz)
- Alergeny pokarmowe (np. białko jaja kurzego)
- Alergeny wstrzyknięte bezpośrednio do tkanek (np. jady owadów)
- Alergeny kontaktowe (środki czystości, środki chemiczne, jak leki, kosmetyki itp.)
- W Polsce za najbardziej uczulające alergeny uważane są pyłki traw, zbóż i drzew.Ze względu na szybkość reakcji uczuleniowej alergie dzielimy na:
- Alergie natychmiastowe – to te, w których reakcja występuje w przeciągu kilku minut. Zalicza się do nich uczulenia na pyłki, sierść zwierząt. Kontakt z alergenem powoduje natychmiastowe pojawienie się objawów chorobowych (katar, łzawienie, swędząca wysypka).
- Alergie późne – to te, w których reakcja może wystąpić nawet po kilku godzinach czy dniach. Zalicza się do nich uczulenia na gumę, metale, substancje chemiczne. Te alergie objawiają się w postaci wyprysków na skórze.
Iza Ryłko
Obcasy.pl
źródło: mediweb.pl, alergia.medica.pl, wiem.onet.pl
