Nazwa metody pochodzi od nazwiska Marii Montessori, lekarki, która zasłynęła w świecie właśnie dzięki swojej działalności pedagogicznej. Nauczanie metodą Montessori pozostawia dziecku wolność wyboru w kwestii tego czego się będzie uczyło i jak dużo czasu chce na to poświęcić. Taki system edukacji sprzyja rozwijaniu samodzielności i koncentracji. W tym systemie to uczniowie wyznaczają kierunek swojego rozwoju, ale robią to pod czujnym okiem specjalnie przeszkolonego nauczyciela.
Wszystko w swoim czasie
Metoda stara się wykorzystywać naturalne skłonności i zainteresowania dzieci obecne na określonych etapach jego życia. Najważniejsze jest pierwsze 6 lat dzieciństwa, ponieważ to wtedy dziecko jest najbardziej zainteresowane światem i eksploruje go za pomocą wszystkich zmysłów. Każdy człowiek rozwija się w swoim tempie i wedle założeń tej metody powinniśmy mu na to pozwolić. Dlatego też w metodzie Montessori nie praktykuje się podziału na roczniki, najlepiej kiedy grupa składa się z kilku roczników, np. 3. Dzięki temu uczniowie mogą nawiązywać codzienne interakcje, a także pomagać sobie nawzajem.
Określone aktywności służą rozwijaniu konkretnych umiejętności, a dziecko wybiera spośród nich te, na które jest w danym momencie gotowe. Nie ma więc sztywnego planu zajęć, ani książeczek czy ćwiczeń, które skrupulatnie się wypełnia. Wolny wybór sprzyja rozwijaniu samodzielności, utrzymaniu koncentracji i zainteresowania na wykonywanej czynności. Dodatkowo pomaga to w poznaniu zainteresowań i talentów dziecka. W pedagogice Montessori nie funkcjonuje system nagród i kar, ponieważ chęć nauki wynika z wewnętrznej potrzeby dziecka i daje mu tyle satysfakcji, że nie potrzeba zewnętrznych zachęt. Nauka staje się dla dziecka czymś interesującym i w przyszłości będzie uczyło się dla siebie, a nie uzyskania wymiernej korzyści.
Ważne jest środowisko
Aby dziecko mogło się prawidłowo rozwijać potrzebuje odpowiednio zorganizowanego środowiska. W metodzie Montessori podstawą jest szeroka gama aktywności, spośród których dziecko może wybrać te, które je najbardziej w danym momencie interesują. Służą do tego różne pomoce naukowe, każda występująca tylko w jednym egzemplarzu. Niektóre zostały stworzone przez Marię Montessori i mają za zadanie rozwijać określoną umiejętność tak, aby nie rozpraszać uwagi zbyt dużą ilością funkcji. Są zaprojektowane w taki sposób, aby dziecko w przystępny sposób mogło przyswajać wiedzę i zrozumieć przenoszone treści. Choćby metodą prób i błędów. Nie bez znaczenia jest też przystosowanie do potrzeb dzieci przedmiotów codziennego użytku, takich jak choćby stoliki czy krzesełka. Obecnie w szkołach jest to standardem, jednak warto pamięć, że jest to istotne także w budowaniu przyjaznego środowiska w domu.
Rola nauczyciela
Aby nauczanie było efektywne musi wytworzyć się zaufanie między nauczycielem a uczniem. Opiekun nie powinien ingerować w proces poznawczy dziecka, jego rolą jest obserwacja, wyznaczanie granic, zapewnienie bezpieczeństwa i odpowiednio przygotowanej przestrzeni. Dodatkowo czuwa nad przestrzeganiem zasad porządku, ponieważ ład jest jednym z istotnych elementów metody Montessori. Pomaga w utrzymaniu spokoju wewnętrznego, nie rozprasza niepotrzebnie podczas nauki, zapewnia swobodny dostęp do wszelkich pomocy naukowych i daje poczucie bezpieczeństwa.
Metoda Montessori w Polsce
Pedagogika Montessori nie jest specjalnie popularna w Polsce. System szkolnictwa obowiązujący w naszym kraju nie przewiduje wprowadzania tego typu innowacji, dlatego najczęściej wprowadza się ją w przedszkolach. Jest to niezwykle ważny etap edukacji dziecka, można nawet powiedzieć, że najważniejszy, a dodatkowo nie jest objęty restrykcyjnym programem stworzonym przez ministerstwo. Tego typu przedszkola to zazwyczaj placówki prywatne, co sprawia, że nie zawsze są dostępne dla przeciętnej rodziny. Jednak szkoła nie jest jedynym miejscem, gdzie można wprowadzić metodę Montessori do edukacji Twojego dziecka, ponieważ możesz samodzielnie wdrażać ją w domu.
- Zacznij od ograniczenia bodźców, które docierają do dziecka- usuń zbędne zabawki i zostaw zaledwie kilka z nich, a następnie wymieniaj je co tydzień/dwa.
- Przygotuj specjalne kąciki przeznaczone do określonych działań, jak na przykład pisanie, czytanie i liczenie, aby dziecko mogło z nich skorzystać, jeśli poczuje taką potrzebę.
- Nie wyręczaj we wszystkim swoich pociech, pozwól im decydować co będą robić oraz samodzielnie coś sprawdzić, dotknąć czy zobaczyć. Daj swobodę, ale bądź obok, aby pomóc dziecku i wytłumaczyć co należy zrobić.
