Podologia jest dziedziną raczkującą w Polsce, ale systematycznie rozwijającą się. Pojawia się coraz więcej placówek, w których kompleksowo możemy leczyć dolegliwości stóp: zarówno w gabinecie podologii pielęgnacyjno-leczniczej, jak i ortopedycznej. Bowiem często przyczyną zmian występujących na skórze jest nieprawidłowa biomechanika oraz niezdiagnozowane wady stóp. Specjaliści z FootMedica Kliniki Zdrowej Stopy zdradzają, jak to wygląda w przypadku osób 50+.
Paluch koślawy, tzw. haluks
„Paluch koślawy to rozległa deformacja przodostopia i śródstopia widoczna gołym okiem w postaci wystającej i zaczerwienionej narośli w okolicy stawu palucha i skrzywienia palucha, który w bardziej zaawansowanych stadiach zachodzi nawet na drugi palec. Paluchom koślawym zwykle towarzyszy płaskostopie poprzeczne, które zwiększa wymiar poprzeczny (powoduje rozszerzenie stopy i przyczynia się do dużych dolegliwości bólowych głów kości śródstopia) i prowadzi do powstawania odcisków i modzeli na podeszwowej stronie przodostopia” – wyjaśnia Karolina Grzywacz.
Przyczyną powstania haluksów są wrodzone predyspozycje takie jak: stopa Mortona, stopa pronacyjna (elewacja pierwszego promienia), koślawość stawu skokowo- piętowego oraz nadmierna ruchomość stawów (hipermobilność konstytucjonalna), które powodują zmianę biomechaniki stopy, odchylenia kątowe i rotacyjne w trakcie chodu. Poza tym winne może być obuwie z wąskimi noskami, które wymuszają nieprawidłowe ustawienie palucha czy buty ze sztywnymi, twardymi podeszwami – bardzo często mogą one prowokować bóle zwłaszcza przodostopia.
„Ból spowodowany paluchem koślawym często jest bagatelizowany, szczególnie przez osoby młode. Z pełną siłą haluks przypomina o sobie na jesień życia i często umożliwia sprawne poruszanie się” – tłumaczy ekspertka.
Jak zapobiegać?
- Terapia funkcjonalna palucha – terapeuta manualnie wykonuje mobilizację stawów stopy, rozciąga przykurczone mięśnie, zadaje i wyjaśnia ćwiczenia, które mają na celu wzmocnienie osłabionych mięśni, relaksację tych zbyt mocno napiętych.
- Kinesiotaping – elastyczne taśmy utrzymują palucha w jego prawidłowej osi i stymulują do pracy mięśnie odpowiedzialne za jego odwodzenie. Muszą być jednak odpowiednio założone. Fizjoterapeuta uczy pacjenta robić to samodzielnie. W tape’ach można chodzić przez cały dzień, a także uprawiać w nich sport.
- Indywidualne wkładki korygujące – zaprojektowane i wykonane na podstawie kompleksowego badania dla każdego pacjenta i stopy oddzielnie, nie podpierają biernie stopy, lecz stymulują ją do prawidłowej pracy.
Ostroga piętowa
Na prześwietleniu stopy osoby, u której stwierdzono ostrogę piętową, widać wyrostek kostny, w kształcie kolca bądź haczyka. Jest zlokalizowany pod piętą, a dokładnie w miejscu przyczepu rozcięgna podeszwowego do guza piętowego. Nie jest od jednak odpowiedzialny za odczuwanie bólu w stopie. Jest to tylko reakcja obronna organizmu na prawdziwą przyczynę bólu, czyli na obecny w stopie stan zapalny, do którego doszło w wyniku przeciążenia rozcięgna podeszwowego. Z czasem czyni chodzenie bardzo bolesnym.
„Za pojawienie się stanu zapalnego mogą być odpowiedzialne wrodzone wady budowy stóp (lub nawet tylko jednej z nich). Szczególnie narażone są osoby z wysokim podbiciem stopy, czyli z tzw. „stopą wydrążoną”. Ale tak naprawdę to każda wada stóp może doprowadzić do pojawienia się ostrogi piętowej, ponieważ wpływa na zmianę prawidłowego wzorca chodu i nieprawidłową pracę stopy” – tłumaczy Karolina Grzywacz
Jak zapobiegać?
- Indywidualne wkładki korygujące – Wada zniekształca prawidłowy chód, na czym mogą ucierpieć nie tylko stopy, ale także kolana czy kręgosłup. Ortopodolog może zalecić samodzielne ćwiczenia, terapię manualną lub noszenie indywidualnych wkładek ortopedycznych.
- Rozluźnianie mięśni łydek – Warto masować łydki po długim staniu i chodzeniu, a szczególnie po intensywnym wysiłku fizycznym. Można użyć w tym celu małego rollera. Masaż powinien trwać od 5 do 10 minut.
- Unikanie gwałtownych zmian wysokości obcasa – Chodzenie w wysokich szpilkach powoduje skrócenie rozcięgna podeszwowego. Zanim zmienimy buty na zupełnie płaskie należy najpierw dokładnie rozmasować rozcięgno, np. za pomocą małej piłeczki – golfowej lub kauczukowej. Idealnym rozwiązaniem byłoby zrezygnowanie z butów na wysokim obcasie, zwłaszcza w czasie zaostrzenia objawów i silnych dolegliwości bólowych, a masaż rozcięgna podeszwowego powinien być wykonywany regularnie.
Odciski i modzele
To najczęstsze zmianami chorobowe stóp, z którymi zgłaszają się pacjenci. Odciski to najczęściej małe, wyraźnie odgraniczone zrogowaciałe zmiany z obecnością czopa rogowego lub rdzenia wnikającego w głąb naskórka, sprawiające ból o charakterze kłucia lub ucisku. Modzele są to zgrubienia naskórka nieodgraniczone tak wyraźnie od zdrowej skóry, zazwyczaj występują w formie kulistej o żółtym lub żółtobrunatnym zabarwieniu. Sprawiają piekący ból.
„Zarówno modzele jak i odciski powstają na skutek trwałego ucisku, co może być spowodowane nieprawidłową statyką i biomechaniką stopy, deformacjami czy nieodpowiednim obuwiem, np. wysokie szpilki, wąskie czubki, brak grubej podeszwy” – wyjaśnia Sylwia Śląskiewicz
Jak zapobiegać i leczyć?
Indywidualne wkładki korygujące – powstające ciągle w tych samych miejscach modzele i odciski mogą świadczyć o tym, że powinniśmy zacząć od korekcji wady stóp. Powstające na skórze zgrubienia i zrogowacenia skóry świadczą o nadmiernym ucisku tego miejsca stopy. Korekty stosowane we wkładkach mają na celu odciążenia miejsc, w których jest nadmierny ucisk.
Specjalistyczny pedicure – wszelkie zmiany skórne na stopach, takie jak modzele i odciski należy usuwać w gabinecie podologicznym za pomocą specjalistycznych i sterylnych narzędzi. Specjaliści odradzają usuwanie odcisków na własną rękę za pomocą plastrów. Silne kwasy zawarte w plastrach sprawiają, skóra zaczyna się macerować, niszcząc także zdrową tkankę otaczającą odciski. Rdzeń, znajdujący się w centrum zrogowacenia, zazwyczaj pozostaje na miejscu.
Wrastające paznokcie
„Wrastający paznokieć najczęściej powstaje w wyniku nieprawidłowego skracania, noszenia za ciasnych butów lub po przebytym urazie. Na początku ból nie jest wyraźny i przypomina dyskomfort przy noszeniu za ciasnych butów. Jeśli zarejestrujemy takie odczucia w przypadku butów, które do tej pory nie sprawiały kłopotów – jest to sygnał, że warto się przyjrzeć paznokciom” – przedstawia Sylwia Śląskiewicz.
Paznokieć zaczyna rosnąć w niewłaściwym kierunku i skręca ku wałom paznokciowym, podrażniając je. Najbardziej narażony na wrastanie jest paznokieć palucha, ponieważ jego podstawa jest jednym z punktów podparcia stopy podczas chodzenia. Przez to palec ten jest narażony na duże obciążenia i podrażnienia częściami obuwia.
Jak zapobiegać?
„Bardzo ważne jest właściwie skracanie płytki paznokciowej, czyli na prosto, bez nadmiernego zaokrąglania brzegów, które należy jedynie wygładzić pilnikiem, tak by nie pozostawić ostrych krawędzi” – wyjaśnia podolog z FootMedica.
Jeśli sprawia nam trudność pochylanie się w celu skróceniu paznokci, warto udać się do podologa na pedicure podologiczny. Jeśli wrastanie paznokcia dopiero się rozpoczęło, możemy spróbować tzw. tamponowania (ok. 50 zł). Pomiędzy wałem paznokciowym a płytką podolog umieszcza opatrunek lub włókninę, które zminimalizują powstałe podrażnienie.W przypadku wyraźnego stanu zapalnego podolog może założyć na paznokieć specjalną klamrę ortonyksyjną (ok. 180 zł), która przez kilka miesięcy będzie wyciągać i prostować płytkę. Może być ona plastikowa, silikonowa lub metalowa. Żadna z nich nie przeszkadza w normalnym funkcjonowaniu.
