W historii literatury angielskiej nie brakuje wielkich wizjonerów. Jednym z najważniejszych, który wpłynął znacząco na kształt epoki romantyzmu i dzieła takich autorów, jak Mickiewicz czy Słowacki, był George Gordon Byron. Był on nie tylko prekursorem poematu dygresyjnego i nazwanego od jego nazwiska bohatera bajronicznego, ale także celebrytą wczesnego XIX wieku. Jego życie śledziła cała Europa. Zresztą trudno dziwić się zainteresowaniu ówczesnych, gdyż obfitowało ono w skandale, szczególnie te natury miłosnej. Gdy w 1815 roku wszedł on w związek małżeński z Anną Milbanke, spekulowano, że ślub ten miał odwrócić uwagę od romansu Byrona z własną przyrodnią siostrą, Augustą Leigh. Chociaż para nie przetrwała próby czasu i Anna opuściła męża po zaledwie roku pożycia, to z tej unii narodziła się dziewczynka, która miała na zawsze zmienić świat nauki – przyszła programistka Ada Lovelace.
Szalony poeta
Matka Ady uważała, że poezja doprowadziła jej męża do szaleństwa. Ponieważ Byron opuścił Anglię, gdy Ada była jeszcze niemowlęciem, nie miał on wpływu na wychowanie córki. Tym bardziej, że zaledwie kilka lat później zmarł na grypę. Dlatego też jego córka szkolona była przede wszystkim w dziedzinach ścisłych, wśród których przodowały fizyka i matematyka. Ada jednak była zbyt zafascynowana postacią nieznanego ojca, by na zawsze porzucić pisanie. Próbowała swoich sił w tworzeniu, co następnie próbowała połączyć z rozbudzoną przez matkę pasją do nauki. Określała swoje podejście jako „naukę poetycką”, która miała zjednoczyć jej dwa światy.
Somerville i Babbage
Jedną z nauczycielek Ady była Mary Somerville. Była to wybitna fizyczka i astronom, której prace z zakresu magnetyzmu czy mechaniki zostały uhonorowane przez londyńskie Royal Society. To dzięki niej nawiązała się znajomość pomiędzy jej podopieczną a Charlesem Babbage’em. Matematyk ten, znany również jako „ojciec komputerów”, pokazał kobiecie prototyp swojej maszyny różnicowej. Chociaż ostatecznie wynalazek nie został nigdy ukończony, jego potencjał wywarł na Adzie wielkie wrażenie.
Hrabina Lovelace
Ada Byron wyszła za mąż za barona Williama Kinga, którego jakiś czas później wyniesiono do godności hrabiowskiej. Tym samym również i jego żona została hrabiną Lovelace. Jednak pomimo nowych obowiązków domowych i macierzyńskich – para miała bowiem troje dzieci – Ada nie straciła zainteresowania nauką. Ciągle też utrzymywała kontakty z Babbage’em, który po porzuceniu maszyny różniczkowej zajął się jeszcze ambitniejszym projektem – maszyną analityczną.
Maszyna analityczna
Maszyna analityczna uznawana jest za prototyp komputera. Mimo że urządzenie to nigdy nie powstało, przede wszystkim przez swój ogromny masyw oraz brak środków na budowę, to założenia Charlesa Babbage’a zostały później inspiracją do skonstruowania w XX wieku maszyn, które dziś towarzyszą każdemu z nas. W połowie XIX wieku był to wynalazek zupełnie genialny, tym bardziej, że został skonceptualizowany jeszcze przed wynalezieniem większości znanych nam sprzętów AGD. Ów dziewiętnastowieczny komputer miał być napędzany silnikiem parowym. Było to też pierwsze urządzenie, które można było programować, przynajmniej w teorii.
Ada Lovelace – pierwsza programistka
Poszukując zarówno uznania dla swojego pomysłu, jak i pieniędzy na jego realizację, Babbage trafił wraz ze swoją maszyną analityczną do Włoch. Na jednym z prowadzonych przez niego seminariów znalazł się niejaki Luigi Menabrea, który w przyszłości miał się stać premierem Italii. Zanim to jednak nastąpiło, zafascynowany konstrukcją matematyka, Menabrea opublikował jej opis we francuskojęzycznym piśmie. Na tekst ten natrafiła Lovelace, która postanowiła przetłumaczyć go na angielski. Poza przekładem dodała też nieco swoich spostrzeżeń, a konkretnie zbiór szczegółowych notatek, wyjaśnień i sprostowań, który był trzy razy dłuższy od tekstu źródłowego.
Poza wielością notatek, Ada Lovelace do swojego tekstu dodała też dowody na to, jak owa maszyna mogłaby pracować. Stworzyła na potrzeby tekstu algorytm, który po dziś dzień uważany jest za pierwszy program komputerowy w historii.
Śmierć
Hrabina zmarła w 1852 roku, w wieku zaledwie 36 lat. Na własne życzenie pochowano ją obok jej ojca. Ta wybitna postać została uhonorowana między innymi przez firmę Microsoft. Na hologramach, potwierdzających oryginalność produktów tej spółki, widnieje wizerunek Ady. Poza tym nawiązania do jej postaci można znaleźć również w książkach, serialach, grach czy dramatach.
Kontrowersje
Autorstwo pierwszego algorytmu przypisywane jest powszechnie właśnie Adzie Lovelace. Jednak część historyków i biografów nie zgadza się z tym twierdzeniem. Przywołując korespondencję między Lovelace a Babbage’em, mówią, że to właśnie sam wynalazca był autorem programu opublikowanego przez Adę. Pojawiły się także sugestie, że z treści listów wynika, iż arystokratka nie posiadała do jego napisania odpowiedniej wiedzy. Ponad 170 lat od jej śmierci trudno jest niestety jednoznacznie stwierdzić, która ze stron ma rację. Bez wątpienia pozostaje jednak to, że zapiski hrabiny Lovelace przyczyniły się do rozwoju technicznego, dzięki któremu świat wygląda tak, jakim go dzisiaj widzimy.
Anna Miłachowska
