Jak pomóc bliskim w powrocie do sprawności po udarze?

Ze spastycznością kończyny górnej, czyli bolesnym napięciem mięśniowym, zmaga się 30 procent osób po udarze. W praktyce oznacza to trudności w wykonywaniu nawet najprostszych codziennych czynności i zależność od innych osób. Z tego względu tak ważne na drodze w powrocie do sprawności po udarze jest wsparcie ze strony rodziny i bliskich.

Jak pomóc bliskim po udarze?
Jak pomóc bliskim po udarze?

Pacjenci po udarze mózgu narażeni są na silny stres i napięcie, które są wynikiem zarówno samego udaru, jak i zmian neurologicznych, które zachodzą w mózgu. Udar ma silny wpływ na sprawność ruchową, może też powodować  problemy z wymową. Same zmiany zachodzą na tyle szybko, że osoby zdrowe i sprawne w ciągu kilkudziesięciu godzin, stają się zależne od innych. U 30 proc. pacjentów w ciągu 3 miesięcy po udarze może dodatkowo rozwinąć się także spastyczność poudarowa, czyli nadmierne, często bolesne napięcie mięśniowe. Ręka objęta spastycznością nie reaguje na polecenia mózgu tak jak dotychczas. Przykurczone mięśnie uniemożliwiają pełen zakres ruchów i czasem powodują ból. Prozaiczne dotąd czynności, jak chwytanie i puszczanie przedmiotów, stają się niemal niewykonalne, co bardzo zmienia życie osób chorych.

– „Udar mózgu i jego konsekwencje, w tym spastyczność to ogromne obciążenie psychiczne, które może powodować, że chorzy nie są w stanie sami zmotywować się do rehabilitacji i leczenia. Rozmawiając na co dzień z wieloma pacjentami oraz ich rodzinami, obserwuję, że bez wsparcia najbliższych proces dochodzenia do sprawności jest o wiele dłuższy, a często nawet niemożliwy” – mówi Adam Siger z Fundacji Udaru Mózgu. – „Jednak aby bliscy mogli pomóc członkowi rodziny po udarze, potrzebują wiedzieć w jaki sposób mogą to robić.”

Oto kilka praktycznych porad dla bliskich osób po udarze, o których warto pamiętać. Motywować można poprzez mądrą pomoc w codziennych, prostych czynnościach. Najważniejsze jest to, żeby nie wyręczać chorego, ale dawać mu impuls do działania.

Na co zwrócić uwagę?

  • Uaktywnianie tej strony ciała, która jest niedowładna – podchodź do chorego, podawaj mu rzeczy i karm od strony chorej. To pomaga wzmocnić mięśnie.
  • Jeżeli możesz, spróbuj dostosować sztućce do możliwości uchwytu chorego (można odpowiednio wygiąć rączkę łyżki), to pomoże mu w szybszym powrocie do sprawności niż karmienie.
  • Ustaw stolik po stronie niedowładnej –  ułatwi to choremu sięganie po ustawiony na stoliku przedmioty i angażuje porażone mięśnie.
  • Podczas ubierania pamiętaj, że najpierw ubieramy chorą rękę, a następnie zdrową. Przy rozbieraniu najpierw zdrową rękę, a później chorą.

Najczęściej popełniane błędy:

  • Korzystanie z poręczy i podciągów
    Unoszenie się na łóżku za pomocą zwisających podciągów i poręczy (wykorzystując zdrową rękę), wywołuje nieodwracalne odruchy wyprostne.
  • Ściskanie piłeczki
    Ściskanie piłeczki wzmacnia napięcie mięśni, prowadząc do zwiększenia spastyczności całej kończyny górnej. Samo ściskanie jest bezużyteczne, jeśli nie można otworzyć dłoni, aby wziąć, a następnie odłożyć przedmiot.
  • Forsowanie mięśni spastycznych
    W mięśniach „spastycznych” każdy ruch wywołuje gwałtowny skurcz. Siłowe rozciąganie wywołuje narastający skurcz i kończy się zerwaniem włókien mięśniowych.