Malala Yousafzai to kolejna postać, której życiorys warto poznać, nie tylko ze względu na przyznaną jej w 2014 roku Pokojową Nagrodę Nobla. Mówi się o niej przede wszystkim w kontekście walki o prawa kobiet, zwłaszcza o ich prawa do nauki. Już jako mała dziewczynka sprzeciwiała się rządom talibów, którzy doprowadzili do uciemiężenia kobiet i przyczynili się do zamknięcia szkół prywatnych po zakazie edukacji dziewcząt. Odwagę Malali dostrzeżono na całym świecie, a Akademia Szwedzka postanowiła uhonorować jej czyny najwyższym pokojowym wyróżnieniem.
Malala Yousafzai – Gul Makai
Przyszła noblistka urodziła się w rodzinie, dla której najważniejszą wartością była równość. Jej ojciec, nauczyciel, zawsze podkreślał, iż ”Malala będzie wolna jak ptak” i traktował ją tak samo jak swoich synów. Marzył również, by córka zdobyła wykształcenie. Niestety, dziewczynka mieszkała na terenach doliny Swat, a więc tam, gdzie pakistańscy talibowie nie pozwalali na edukację dziewcząt.
W 2009 roku Malala Yousafzai postanowiła założyć bloga, który bardzo szybko stał się popularny. Publikowała wpisy pod pseudonimem Gul Makai i opisywała działania talibów w kwestii odbierania kobietom i dziewczynkom praw do edukacji oraz wolności. Otwarcie domagała się możliwości decydowania o sobie i własnym życiu. Nie bała się wyjawić prawdy o życiu pod radykalnymi, sunnickimi rządami.
Zamach na życie Malali
Wpisy autorstwa Gul Makai przyczyniły się do tego, że dziewczynka stała się rozpoznawalna w swoim kraju oraz poza jego granicami. Została zaproszona na galę oświatową, podczas której po raz pierwszy wypowiedziała się o rządach talibów na żywo.
9 października 2012 roku Malala Yousafzai została zaatakowana. Talibowie postrzelili ją w głowę i szyję. Oprócz niej ucierpiały jeszcze dwie inne dziewczynki. Później oprawcy wyznali, że atak był odpowiedzią na ”promowanie prozachodniej kultury” przez Malalę.
Przyszła noblistka obudziła się po 10 dniach od zamachu. Przeżyła, choć jej stan początkowo określano jako krytyczny. Czekały ją miesiące rehabilitacji, wiele operacji oraz rekonstrukcja twarzy. Postrzał uszkodził jej słuch. Malala jednak nie poddała się. Po zamachu przeprowadziła się z rodziną do Wielkiej Brytanii, gdzie kontynuowała aktywność prospołeczną.
Malala Yousafzai – działalność
W 2013 roku przyszła noblistka odwiedziła Biały Dom. Spotkała się tam z Barackiem Obamą oraz jego rodziną. Prezydent USA podziękował jej wtedy za ”inspirujący wysiłek”, jaki włożyła w pomoc w edukacji pakistańskich dziewczynek.
Malala założyła wraz z ojcem Fundację Malala, która wspiera pracę pedagogów oraz pomaga podnosić wykształcenie dziewcząt na całym świecie. ”Musimy zachęcać dziewczyny, że ich głos ma znaczenie. Myślę, że są tam setki i tysiące Malali” – taki cytat widnieje na oficjalnej stronie organizacji i dodaje wiary w przyszłość edukacji młodych kobiet.
W 2020 roku Malala Yousafzai ukończyła filozofię, politykę i ekonomię na Uniwersytecie Oksfordzkim. Obecnie walczy o prawo do edukacji dla dziewcząt, które po kryzysie związanym z pandemią COVID-19 być może już nigdy nie wrócą do szkół.
Nagrody i wyróżnienia
W wieku niespełna szesnastu lat Malala otrzymała za swoją działalność kilka znaczących odznaczeń: Międzynarodową Dziecięcą Nagrodę Pokojową, Nagrodę im. Sacharowa za wolność myśli, Nagrodę Simone de Beaurior oraz nagrodę Anny Politkowskiej. Rok później, w 2014, stała się najmłodszą w historii laureatką Pokojowej Nagrody Nobla. Została również najmłodszą osobą wyróżnioną Orderem Uśmiechu. Jej imieniem nazwano hiszpański park w autonomicznej wspólnocie Kastylia i Leon.
W 2017 roku Malala Yousafzai wydała swoją pierwszą książkę, która zawiera życiorys autorki oraz inspiruje do działania.
– Opowiadam swoją historię nie dlatego, że jest wyjątkowa, ale dlatego, że jest to historia wielu dziewcząt – wyznaje noblistka.
Jej książka nosi tytuł ”Malala i jej czarodziejski ołówek”. W Polsce ukazała się nakładem Wydawnictwa Tekturka.
EP
Więcej artykułów z cyklu ”Noblistki z bliska” znajdziecie tutaj:
Louise Glück z bliska – co wiemy o laureatce tegorocznej literackiej Nagrody Nobla?
Nadia Murad z bliska. Laureatka Pokojowej Nagrody Nobla z 2018 roku
Swiatłana Aleksijewicz z bliska. Fascynujący życiorys białoruskiej noblistki
