Na świecie istnieją setki różnorodnych diet, jednak nadwaga i otyłość to nadal globalny problem, który dotyka coraz większej liczby osób i niesie za sobą poważne konsekwencje zdrowotne. Szacuje się, że ponad 80% osób po kuracjach odchudzających wraca do swojej wyjściowej masy ciała, czyli doświadcza tzw. efektu jo-jo. Czy istnieje zatem idealna dieta, która pozwala osiągnąć i utrzymać optymalną masę ciała?
Rola czynników metabolicznych i hormonalnych
Jeśli przyjrzymy się bliżej czynnikom sprzyjającym tyciu, to zrozumiemy, że branie pod uwagę samego bilansu kalorycznego jest dużym uproszczeniem. Organizm człowieka to skomplikowany system, w którym zachodzą nieustanne przemiany metaboliczne i hormonalne. Styl życia, środowisko, w którym żyjesz, nadmiar kalorii i cukrów prostych w diecie, brak aktywności fizycznej, niska ilość i jakość snu, zwiększony poziom stresu, zaburzenie rytmu dobowego – to tylko kilka z czynników, które na nie wpływają. Jeśli dojdzie do ich rozregulowania, organizm zaczyna nadmiernie gromadzić tkankę tłuszczową i w konsekwencji chorować.
Holistyczne podejście do odchudzania
Tylko w zdrowym, sprawnie działającym organizmie procesy metaboliczne mogą zachodzić prawidłowo. Dlatego jeśli bezskutecznie próbujesz schudnąć i masz wrażenie, że żadna dieta nie działa, warto przeprowadzić kompleksową diagnostykę organizmu u specjalisty, który spojrzy na problem holistycznie.
Na początku warto wykonać testy nutrigenetyczne, bowiem jedną z głównych przyczyn nadwagi i otyłości są predyspozycje genetyczne, na które nakładają się czynniki środowiskowe. Geny warunkują nie tylko nasz wygląd, ale wpływają także na tempo przemiany materii, gromadzenie tkanki tłuszczowej, wydatkowanie energii, odczuwanie głodu i sytości, a nawet preferencje żywieniowe. Co więcej, zapisane są w nich informacje o metabolizmie witamin i składników mineralnych, wrodzonych nietolerancjach pokarmowych, wpływie aktywności fizycznej na redukcję masy ciała czy zdolnościach detoksykacyjnych. Innymi słowy, poznając swoje geny, możesz spersonalizować dietę, dobrać najskuteczniejszy rodzaj treningu, uzupełnić niedobory składników odżywczych bez działania po omacku i testowania kolejnych modnych diet.
Diagnostyka biochemiczna i hormonalna
Specjalista przeprowadzi z Tobą wnikliwy wywiad dotyczący stylu życia i rodzinny oraz zleci odpowiednie badania biochemiczne. Szczególnie warto ocenić gospodarkę glukozowo-insulinową, hormonalną, pracę tarczycy i wątroby, przysadki czy nadnerczy. Zaburzenia takie jak insulinooporność, niedoczynność tarczycy, choroba Hashimoto, stłuszczenie wątroby, zespół policystycznych jajników, zespół wyczerpania nadnerczy itp. mogą sprzyjać niekontrolowanemu odkładaniu tkanki tłuszczowej.
Znaczenie mikroelementów i witamin
Czy wiesz, że niedobór witaminy D niekorzystnie wpływa na metabolizm, gospodarkę hormonalną i wydzielanie kortyzolu, tzw. hormonu stresu, który sprzyja otyłości brzusznej? Niedobory witamin z grupy B, żelaza, magnezu czy chromu mogą osłabiać mitochondria, a przez to utrudnić spalanie węglowodanów i wytwarzanie energii. Podobnie jak obciążona toksynami wątroba.
Rola mikroflory jelitowej
Zaskakujące jest to, że regulować masę ciała może również flora jelitowa. Osoby, które mają niekorzystny stosunek bakterii Firmicutes nazywanych „bakteriami tuczącymi” do Bacteroides, tzw. „wyszczuplających”, mogą otrzymywać nawet 200 kilokalorii więcej pochodzących z fermentacji niestrawnych dla ludzi węglowodanów. Dysbioza jelitowa skutkuje zwiększoną przepuszczalnością jelit i przewlekłym stanem zapalnym.
Wpływ stresu i emocji na masę ciała
Stres, lęk i niepokój mogą wpływać na rodzaj i ilość spożywanych pokarmów, nasilać apetyt i zachcianki na słodkie i tłuste przekąski, zmniejszać motywację do aktywności fizycznej oraz powodować nieustanne podjadanie. Jeśli masz wrażenie, że to stres jest głównym winowajcą nadprogramowych kilogramów, warto wykonać badanie poziomu neuroprzekaźników i hormonów stresu.
Marta Michalak-Tomasik Dietetyk