Do wystąpienia pandemii grypy dochodzi wtedy, kiedy powstanie całkowicie nowy typ wirusa grypy.
Pandemia grypy obejmuje na ogół okres 13-23 miesięcy a zachorowania występują na ogół w 2-3 falach. Ostatnie dwie pandemie w XX wieku w latach 1957-58 (grypa azjatycka) oraz w latach 1968-69 (grypa Hongkong) były wywołane przez wirus, który był wynikiem reasortacji czyli wymieszania materiału genetycznego wirusa grypy ludzkiej i ptasiej. Warunkiem powstania takiego wirusa jest jednoczesne zakażenie jednego człowieka (lub np. świni) wirusem ludzkiej i ptasiej grypy; w takiej sytuacji człowiek (lub np. świnia) staje się tzw. „naczyniem mieszającym”
Nikt nie byłby uodporniony przeciw takiemu wirusowi i obecnie nie istnieje taka szczepionka, która chroniłaby przed zachowaniem wywołanym przez taki nowy „pandemiczny” wirus.
Mając na uwadze fakt, że dwie ostatnie pandemie były spowodowane przez wirus będący wynikiem wymieszania się wirusa grypy ludzkiej i ptasiej H5N1, podjęto przygotowania, mające na celu możliwość jak najszybszego wyprodukowania skuteczniej szczepionki na wypadek pandemii. Obecnie uważa się, że najprawdopodobniej to wirus ptasiej grypy H5N1 może spowodować wybuch pandemii. Naukowcy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) opisali wirus H5N! Wyizolowany od ludzi i ptaków w wielu krajach Azji w czasie epidemii ptasiej grypy w tym regionie na przełomie lat 2004/05. Następnie opracowano prototyp wirusa H5N!, który nadawałby się do produkcji szczepionki pandemicznej.
Taki prototypowy wirus został przekazany firmom farmaceutycznym, które wyprodukowały już prototypową szczepionkę pandemiczną dla celów badań klinicznych.
W marcu 2005 amerykański Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego (NIH) rozpoczął rekrutację pacjentów do badania klinicznego, którego celem jest ocena bezpieczeństwa zawierającej wirus H%N1 wyprodukowanej przez firmę Sanofi Pasteur. Badaniem objęto 450 osób dorosłych. Cykl produkcyjny corocznie stosowanej szczepionki przeciw grypie trwa ok. 6 miesięcy.
W przypadku wybuchu pandemii najważniejszą rzeczą będzie jak najszybsze wyprodukowanie skutecznej szczepionki pandemicznej. Obecnie produkowana szczepionka zawierająca wirus H5N1 to tzw. „pandemic like vaccine” która zostanie poddana badaniom klinicznym o testom laboratoryjnym pozwalającym na jej dopuszczenie do obrotu, to w przypadku wybuchu epidemii proces do dopuszczenia do obrotu właściwej szczepionki pandemicznej będzie skrócony.
Szczepionka na wypadek pandemii – KEY MESSAGES
– przed rozpoczęciem produkcji szczepionki wirus musi być zidentyfikowany i wyizolowany.
– Szczepionka nie może być wyprodukowana „na zapas”
– Szczepionka przyniesie korzyść przy kolejnej fali zachorowań.
Obcasy.pl