specjaliści ostrzegają
Polska w czołówce śmiertelności
Zmiany na błonach śluzowych jamy ustnej, wewnętrznej stronie warg, policzków czy na języku to częsta dolegliwość. Nie każda zmiana wymaga leczenia, jednak niektóre z nich mogą być jednym z pierwszych objawów poważnej choroby. Tak jest w przypadku nowotworów jamy ustnej.
Nowotwory jamy ustnej to po próchnicy i paradontozie trzecia jeśli chodzi o częstotliwość występowania choroba jamy ustnej w Polsce i najbardziej z nich śmiertelna, mimo to dla większości pacjentów pozostaje nieznana. Pacjenci często lekceważą problem, ponieważ brakuje im wiedzy i zmianę rakową uznają za aftę lub opryszczkę, która minie sama. Jak odróżnić niegroźną zmianę od tej niebezpiecznej?
– Afta to łagodna zmiana, która na ogół nie wymaga leczenia. W zależności od wielkości znika samoistnie po kilku, maksymalnie kilkunastu dniach. W niektórych przypadkach można ją leczyć antybiotykiem, specjalnymi płukankami lub lekami sterydowymi. Jeśli po zmianie nawyków oraz kuracji, zmiana nie goi się do 2 tygodni, warto skonsultować się ze stomatologiem. Może się okazać, że zmiany mają całkowicie inne źródło pod postacią poważnej choroby – mówi stomatolog, Waldemar Stachowicz.
I dodaje: – Rak jamy ustnej to jeden z najbardziej podstępnych typów nowotworów. Daje niejednoznaczne objawy. Jednym z pierwszych mogą być niegojące się zgrubienia, guzki lub owrzodzenia na błonie śluzowej policzka, dziąśle czy języku. Zmiany mogą być bolesne i powodować dyskomfort w jamie ustnej.
Panowie bardziej narażeni
Specjaliści przyznają, że szczególnie zagrożoną grupą są palacze, u których ryzyko zachorowania na raka wargi, języka, gardła i przełyku wzrasta aż 6-krotnie. Ślina osoby palącej papierosy (także fajki, cygara i tytoń do żucia) zawiera znaczne ilości substancji o działaniu kancerogennym, które w długiej perspektywie podrażniają śluzówkę jamy ustnej i w ten sposób podwyższają prawdopodobieństwo zachorowania. Również narażenie błon śluzowych na spożywanie wysokoprocentowego alkoholu podwyższa ryzyko 6-krotnie.
Innymi czynnikami ryzyka są: rodzinna historia choroby, zła higiena jamy ustnej, nieleczone choroby dziąseł i zębów, działanie promieni słonecznych oraz stałe podrażnianie śluzówek niedopasowanymi protezami stomatologicznymi, uzupełnieniami protetycznymi czy nawet plombami, które powodują urazy mechaniczne i otarcia. Wpływ na rozwój choroby mają również nasze praktyki seksualne, a dokładnie wirus brodawczaka ludzkiego.
Według Krajowego Rejestru Nowotworów na nowotwór jamy ustnej dwukrotnie częściej zapadają mężczyźni, szczególnie po 50 roku życia.
Diagnostyka i leczenie raka jamy ustnej
Do prewencji nowotworów jamy ustnej należy unikanie czynników ryzyka i regularne przeglądy u stomatologa obejmujące całą jamę ustną.
Obecnie w Polsce nie rekomenduje się zorganizowanych programów wczesnej diagnostyki w kierunku tego typu nowotworu, więc dentysta podczas rutynowego przeglądu zębów może jako pierwszy zidentyfikować podejrzane obszary lub zmiany, które wymagają dalszej diagnostyki.
Stomatolog nie postawi nam diagnozy, ale może zmotywować i skierować pacjenta na dalszą diagnostykę do laryngologa, lekarza ogólnego lub onkologa. Nowotwory jamy ustnej są leczone jak każdy nowotwór – chirurgicznie usuwa się zmianę, a następnie stosuje radioterapię lub/i chemioterapię w celu zniszczenia komórek nowotworowych.
